Gastroenteroloji Kısmından Prof. Dr. Vedat Göral, bilhassa gençlerin ve sporla uğraşanların protein tozu kullanımında çoka kaçılmaması gerektiğini açıkladı.
Göral, bedenin temel gereksinimlerinden biri olan proteinin, çok kıymetli bir besin kaynağı olduğunu belirterek “Protein hücre gelişimini destekleyen, kan imalinde kullanılan, beden direncini ve kas dokusunu güçlendiren temel bir besindir. Et, yumurta, süt, yoğurt, peynir, fasulye, nohut, badem üzere besinler, temel protein kaynaklarıdır. Genel olarak, sportmenlerin ve bazen gençlerin, kas yapmak için protein tozlarını kullandıklarını görmekteyiz. Protein tozunun kullanılmasının, ‘yararlı mı yoksa ziyanlı mı?’ olduğu tartışılsa da istikrarlı ve ek besin olarak alındığında, faydalı olduğu görüşü hakimdir. Zira sağlıklı ve istikrarlı beslenerek bedene doğal yollarla protein alınmalı, şayet ağızdan beslenme ile protein alınımı yetersizse, protein tozu kullanılmalıdır. Günümüzde gerek birtakım gençlerde, özenti hedefli ve gerekse atletler ortasında, kullanımı artan besin destekleri ve vitaminler, bilinçsiz kullanıldığında, bazen önemli sıhhat sorunlarına yol açabilir. Bilhassa ağır spor yapan ve beden geliştiren bireylerce bilinçsiz kullanılan protein tozu, yüksek dozda ve uzun vadeli kullanıldığında, değerli sıhhat sorununa neden olabilir” diye konuştu.
FAZLASI BÖBREKLERİ, KEMİKLERİ VE KALBİ YORAR
Protein her ne kadar bedenin gereksinim duyduğu temel besin hususlarından biri olsa da kimyasal içeriklerle hazırlandığında, birtakım aksiliklere neden olabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Göral, şöyle devam etti:
“Mesela kemiklerde erime, bağırsaklarda ishal ve başka organlarda birtakım aksiliklere yol açar. Profesyonel sportmenlerin alması gereken protein ölçüsü, olağan bireylerin alması gerekenin yaklaşık iki mislidir. Lakin istikrarlı ve doktor denetiminde alındıklarında, ziyanlı tesirler ortaya çıkmamaktadır. Protein tozu alındığında bedende oluşan yüksek protein konsantrasyonu, bazen böbrekleri zorlayabilir ve kişi spor esnasında kâfi sıvı almazsa böbrek hasarına yol açabilir. Çok protein tozu tüketiminin, böbreklerde hasara yol açtığı biliniyor. Çok ölçüde kullanıldığında bağırsaklar tarafından kâfi ölçüde emilemeyeceği için ishale de neden olabilir. Protein tozu, bedende protein ölçüsünün birden artmasına neden olabildiğinden, kalbin yorulmasına, kalp büyümesine yol açabilir. Eser içeriğinde yer alan yağ ölçüsü da burada değerlidir. Bu nedenle kalp sıhhati bozuk olanların, protein tozu almamasını öneriyoruz. Protein, kanın asiditesini artırır ve asiditenin dengelenmesi için kemikte bulunan kalsiyum kullanılır. Kemik yapısındaki kalsiyumun azalmasına neden olan fazla protein, kemikleri zayıflatarak, osteoporoz olarak bilinen kemik erimesi ve kemikte kolay kırılmaya neden olabilir. Ayrıyeten kemiklerdeki kalsiyumun boşalması, kalsiyumun böbreklerde birikmesine yol açar. Spor esnasında yaşanan sıvı kaybı da böbrek taşı oluşumuna neden olur. Bilinçsiz bir halde bedenin gereksiniminden fazla alınan proteinin bedenden atılması için karaciğerin daha fazla çalışması gerekir. Bilhassa karaciğer hastalığı olan bireylerde bu durum, pek çok sıhhat sorununa yol açabilir.”
PROTEİN TOZLARI AĞIR METALLER VE BPA İÇEREBİLİR
Göral, “Profesyonel sportmenler dışında spor ve ağır antrenman yapan ya da beden geliştirme ile ilgilenen bireylerin, gereksinim duyduğu proteini doğal besinler aracılığıyla alması çok daha doğrudur. Bu hususta, başta yumurta (günde 4-5 tane alınabilir), et, yoğurt, süt ve öteki hayvansal ve bitkisel protein kaynakları tüketilebilir. Amerikan Besin ve İlaç Derneği (FDA), eserlerin güvenliğini ve etiketlemesini değerlendirmeyi üreticilere bırakıyor. Protein tozu bir besin desteğidir. McManus isimli araştırmacı, “Takviye olarak yüksek protein alımının, mümkün yan tesirleri hakkında hudutlu data var” diyor. Protein tozları, bazen sindirim külfetine neden olabilir. McManus, bilhassa, süt alerjisi olan yahut laktozu sindirmekte zahmet çeken bireyler, süt bazlı bir protein tozu kullanırlarsa, gastrointestinal rahatsızlık yaşayabilirler” diye belirtiyor” açıklamasında bulundu.
“Protein tozuna eklenen şekerler ve kaloriler de bazen yüksek olabilir” diyen Göral, “Bazı protein tozları, çok az şeker içerirken, başkalarında çok ölçüde bulunabilir. Amerikan Kalp Derneği, bayanlar için günde 24 gram ve erkekler için 36 gram ek şeker sonu önerir. Kimi protein tozunun, ağır metaller (kurşun, arsenik, kadmiyum ve cıva), bisfenol-A (plastik yapmak için kullanılan BPA) yahut öbür birtakım katkı hususları içerebileceği belirtilir. Bunun da göz önüne alınması gerekmektedir. Protein alımı için tavsiye edilen doz, bayanlar için günde 46 gram ve erkekler için 56 gram olmalıdır” sözlerini kullandı.
TOZ YERİNE DOĞAL YOLLARDAN DESTEK EDİN
Protein tozunun hamilelikte önerilmediğine dikkati çeken Prof. Dr. Vedat Göral, şu bilgileri de verdi:
“Bazı ilaçlarla da bir arada alınması uygun olmayıp, bu mevzuda hekiminize danışmalısınız. Protein tozu yerine tam besinlerden protein alın. Fındık, tohumlar, az yağlı süt eserleri (yoğurt, süt, peynir), baklagiller (fasulye, mercimek), balık, kümes hayvanları, yumurta ve yağsız et, doğal protein kaynağı için ülküdür. McManus, toza dönüşmeden, doğal protein elde etmenin ve kullanmanın, daha değerli olduğunu belirtmektedir. Yüksek dozlar, bağırsak hareketlerinde artış, mide bulantısı, susuzluk, şişkinlik, kramplar, iştah azalması, yorgunluk (yorgunluk) ve baş ağrısı üzere kimi yan tesirlere neden olabilir. Vitamin ve öbür besin desteklerinin kullanımı, lakin uzman bir doktor ya da diyetisyen tavsiyesi ile yapılmalıdır. Spor ve antrenmana bağlı olarak artan protein gereksinimi, her metabolizmada farklılık gösterir. Lakin profesyonel atletlerin dışında, spor, idman ve beden geliştirme ile ilgilenenlerin sistemli ve kâfi ölçüde beslenmesi, metabolizmanın tüm besin muhtaçlıklarını karşılar. Bu yüzden sıra dışı durumların dışında, profesyonel olarak spor yapmayanların, protein tozu ya da öteki besin desteklerini kullanabilirler, lakin doğal yollarla protein alımının daha gerçek olduğunu düşünmekteyiz.”
Cumhuriyet
