Sosyalist kimliğiyle bilinen Ümit Kaftancıoğlu, sağ-sol çatışmalarının yaşandığı 80’li yıllarda kendini ‘Ülkücü’ olarak tanımlayan Ahmet Mustafa Kıvılcım tarafından katledildi. Katil zanlısı müebbet mahpus cezası almasına rağmen 4 yıl cezaevinde kaldıktan sonra özgür kaldı.
CANAN KAFTANCIOĞLU, ÜMİT KAFTANCIOĞLU’NUN NEYİ OLUYOR?
Ümit Kaftancıoğlu’nun oğlu Ali Naki Kaftancıoğlu ile evli olan Canan Kaftancıoğlu, 2018 yılında yaptığı bir söyleşide, “İlkokuldayken kütüphaneye gittiğimde kütüphane müdürü bana bir kitap vermişti. O kitap Ümit Kaftancıoğlu’nun ‘Dönemeç’ isimli kitabıydı. Ümit Kaftancıoğlu’nu birinci kere o kitapla tanımıştım. Kitabı okuduğumda, bu topraklarda yalnız olmadığımı anlamıştım. Bana uğraş azmini aşılayan isimlerden biri Ümit Kaftancıoğlu’dur. Sonra mecburi hizmete gittiğimde, eşimin soyadının Kaftancıoğlu olması benim ona olan ilgimin artmasında rol oynadı. Ben Ümit Kaftancıoğlu soyadından gurur duyarım. Fakat Kaftancıoğlu ve onun üzere on binlerce soyisim, ne ticarette ne siyasette ne özel hayatta hiç bir yerde kullanılmayacak kadar değerlidir.
- Canan Kaftancıoğlu: Gençlik yıllarımdan itibaren sol pahalar gömleği giydim
ÜMİT KAFTANCIOĞLU’NUN HAYAT ÖYKÜSÜ
1935 yılında Ardahan’ın Hanak ilçesinin Koyunpınarı köyünde dünyaya geldi.
İlkokul eğitiminin akabinde Cılavuz Köy Enstitüsü’nden mezun oldu. Mardin’in Derik ilçesinde ilkokul öğretmenliği yaptı. Daha sonra Balıkesir Necati Beyefendi Eğitim Enstitüsü Edebiyat kısmını bitirip bir mühlet Rize’nin Pazar ilçesinde Türkçe öğretmenliği yaptı.
Askerlik misyonunun akabinde TRT’nin açtığı imtihanı kazanarak, Köy Yayınları kısmında misyona başladı. TRT İstanbul Radyosu’nda ‘Av Bizim Avlak Bizim’, ‘Dilden Dile’ ve ‘Yurdun Dört Bucağından’ üzere programlarla halk kültürünü, halk aşıklarını, halkın eksiğini ve badirelerini mikrofona taşıdı.
“Gerçek edebiyatın halkın ağzında, lisanında olduğunu bilmeliyiz. Halkın kelamlı edebiyatını yazıya geçirecek, kıymetlendirecek olanlar da halk çocuklarıdır” diyen Ümit Kaftancıoğlu, Anadolu’yu gezerek derlemelerle halkın kelamlı yazınını ve halk türkülerini yazıya döktü. ‘Evreşe Yolları Dar’ ve ‘Yüksek Yüksek Doruklar Mesken Kurmasınlar’ türküleri Ümit Kaftancıoğlu’nun derlemeleri ortasında yer aldı.
Radyo programcılığı yanında edebiyat dünyasında da ismini duyuran Ümit Kaftancıoğlu, ‘Dönemeç’ ile TRT Büyük Mükafatı birinciliği (1970) ve ‘Hakullah ile Milliyet Gazetesi Karacan Mükafatı birinciliği (1972) aldı.
ÜMİT KAFTANCIOĞLU NASIL ÖLDÜ?
11 Nisan 1980 sabahı Ümit Kaftancıoğlu, 13 yaşındaki kızı Pınar’ı okula bırakmak için Mecidiyeköy Ortaklar Caddesi Ünsal Sokak’taki konutundan çıktı. Kızıyla otomobile yürüdükleri sırada eşi Nurcan Kaftancıoğlu, kızının beslenme çantasına elma koyup koymadığını hatırlayamayınca babasının peşinden giden kızını meskene çağırdı.
Geri dönüp annesiyle konuşan Pınar Kaftancıoğlu babasının yanına giderken iki kişi Ümit Kaftancıoğlu’na yaklaştı. Saldırganlar arka arda ateş etmeye başladı. Ümit Kaftancıoğlu, kızının gözleri önünde 5 yerinden vurulmuştu. Saldırganlar daha sonra çalıntı olduğu anlaşılacak lacivert bir arabayla olay yerinden uzaklaştı.
Hastaneye kaldırılan Ümit Kaftancıoğlu, 45 yaşında hayatını kaybetti.
Ümit Kaftancıoğlu, 12 Nisan 1980 günü Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi. İstanbul Radyosu önünde yapılması planlanan merasime Sıkıyönetim Komutanlığı müsaade vermedi.
ÜMİT KAFTANCIOĞLU’NU KİM ÖLDÜRDÜ?
Suikastin akabinde tutuklanan Ahmet Mustafa Kıvılcım, polise verdiği sözde Ümit Kaftancıoğlu’nu ‘solcu olduğu için’ ve 4 Nisan 1980’de öldürülen İsmail Gerçeksöz’ün intikamını almak için ‘Müslüman Kardeşler Örgütü’ ismine öldürdüğünü söyledi. Öldürme buyruğunu ise Ülkücü Gençlik Derneği Lideri Hasan Küçük’ün verdiğini itiraf etti. Cinayeti İrfan Çakırca ile birlikte işlediklerini, Yusuf Teke isimli cürüm ortaklarının da otomobille onları olay yerinden kaçırdığını söyledi. Polis başka sanıkları aramaya başladı lakin çoktan yurt dışına kaçmışlardı. Daha sonra sözünü değiştiren Ahmet Mustafa Kıvılcım, Askeri Mahkeme tarafından ömür uzunluğu mahpusa mahkum edildi lakin cezası Askeri Yargıtay tarafından bozuldu ve 4 yıl tutuklu kaldıktan sonra hür bırakıldı.
O devirde teröre kurban gidenlerin yakınlarına bağlanan maaş, Kaftancıoğlu ailesine bağlanmadı. Nurcan Kaftancıoğlu, eşiyle ilgili şunları anlattı: “Böbreklerinde önemli bir rahatsızlık vardı. ‘Sen ölürsen biz ne yaparız, hiç olmazsa çocukları düşün’ dediğimde ‘Beni yapıtlarım yaşatacak, çocuklarım benimle iftihar edecekler. Onlara bir şey bırakmıyorum ancak bir raf dolusu kitap bırakıyorum’ kaygısı.”
Ümit Kaftancıoğlu’nun eşi Nurcan Kaftancıoğlu, edebiyat öğretmenliğinden emekli oldu. Bir oğlu ve bir kızı vardır. Tabip olan gelini Canan Kaftancıoğlu, CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı yaptı.
2005 yılından beri anısına her yıl ‘Ümit Kaftancıoğlu Hikaye Yarışması’ düzenlenmektedir.
ÜMİT KAFTANCIOĞLU YAPITLARI
* Hikaye
1972 – Dönemeç
1975 – Çarpana
1983 – İstanbul Allak Bullak
* Roman
1972 – Yelatan
1974 – Tüfekliler
* Derleme
1974 – Köroğlu Kolları
* Röportaj
1972 – Hakullah
* Kitap
1973 – Tek Atlı Tekin Olmaz
1974 – Kekeme Tavşan
1979 – Kan Kardeşim Doru Tay
1979 – Dört Boynuzlu Koç
1979 – Çizmelerim Keçeden
1979 – Altın Ekin
1980 – Hızır Paşa
1980 – Çoban Geçmez
1981 – Salih Beyefendi
1981 – Şülgür Deresi
Cumhuriyet
