Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), Marsh Türkiye ve Zurich Sigorta iş birliğiyle hazırlanan 2021 Global Riskler Raporu’nun sonuçları, düzenlenen çevrim içi toplantıda açıklandı.

Toplantıda konuşan TÜSİAD İdare Şurası Üyesi Barış Oran, son bir yıldır iş yapma, irtibat, alışveriş, eğitim üzere birçok alanda dijital dönüşümün tesirlerinin yaşandığını tabir ederek, bu süreci verimli biçimde yönetme ve bu alanda atılacak adımları çok önemsediklerini söyledi.

Yaşadıkları dönüşümün; avantajların yanı sıra yeni riskleri de beraberinde getirdiğini belirten Oran, dijitalleşme ve teknolojiye erişimdeki eşitsizliklere değindi.

Oran, “Tıpkı aşılamanın eşit olmayan dağılımında gördüğümüz üzere birtakım toplumsal maliyetleri de beraberinde getiriyor. Bu alanda artacak eşitsizliğin toplumsal kırılganlığı artırması ve kapsayıcı toparlama ihtimalini zayıflatması değerli bir risk. Eğitim başta olmak üzere eşitsizliklerin neden olabileceği bu riskler, toplumun refahı için hakikat yönetilmek zorunda.” formunda konuştu.

Raporun Kovid-19 kaynaklı risklere dikkati çektiğini kaydeden Oran, salgının son 10 yıldaki kazanımlara olumsuz tesirlerine işaret etti.

GELECEK 10 YILDA HARİKA HAVA OLAYLARI BEKLENİYOR

Verilen bilgiye nazaran, Dünya Ekonomik Forumu’nun bu yıl yayımlanan Global Riskler Raporu’nda, Global Risk Algı Anketi sonuçlarından elde edilen başka risklerle birlikte Kovid-19 salgınının yarattığı riskler geniş olarak ele alınıyor.

Raporda, salgından çıkartılacak derslerden ve tarihî risk tahlilinden yararlanarak dayanıklılığı artırmaya yönelik teklifler de sunuluyor.

İnanılmaz hava olayları, dijital eşitsizlik ve siber güvenlik ilintili risklerin öne çıktığı raporda, kısa vadede salgınla tetiklenen sıhhat, ekonomik ve teknolojik eşitsizliklerin toplumsal ahengin ve genç kuşağın üzerinde oluşturabileceği baskıya dikkati çekiliyor. İklim değişikliğinin kaçınılmaz sonuçları hakkında global iş birliğinin değeri de vurgulanıyor.

Global Riskler Raporu 2021’de en son gerçekleştirilen Global Risk Algı Anketi’nin sonuçları paylaşılırken, büyüyen toplumsal, ekonomik ve endüstriyel kısımların tahliline, bunların birbirleriyle olan ilişkilerine ve toplumsal ahenk ile global iş birliği gerektiren büyük global riskleri çözme hüneri üzerindeki tesirlerine yer veriliyor. Raporda, salgından çıkartılacak derslerden ve tarihi risk tahlilinden yararlanılarak dayanıklılığı artırmaya yönelik teklifler bulunuyor.

Rapora nazaran, gelecek 10 yılda gerçekleşme muhtemelliğine nazaran en değerli riskler ortasında harikulâde hava olayları, iklim değişikliğinin iyileştirilmesi konusunda başarısızlık ve insan kaynaklı çevresel hasar, dijital eşitsizlik ve siber güvenlik başarısızlıkları yer alıyor. Bu müddette tesirinin şiddetine nazaran en kıymetli riskler ortasında bulaşıcı hastalıklar en üst sırada yer alırken, bunu iklim değişikliğinin iyileştirilmesi konusunda başarısızlık ve öteki çevresel riskler izliyor. Bunun yanı sıra kitle imha silahları, geçim krizleri, borç krizleri ve bilgi teknolojileri altyapısının çökmesi de bulunuyor.

İSTİHDAM VE GEÇİM KRİZLERİ KRİTİK BİR TEHDİT HALİNİ ALACAK

Kelam konusu risklerin dünya için ne vakit kritik bir tehdit haline geleceğine bakıldığında, en yakın tehditler ortasında (büyük olasılıkla gelecek 2 yılda gerçekleşmesi beklenenler) istihdam ve geçim krizleri, geniş çaplı gençlik hayal kırıklıkları, dijital eşitsizlikler, ekonomik sakinlik, insan üretimi çevresel ziyanlar, toplumsal ahengin yok olması ve terörist ataklar yer alıyor.

Varlık balonları, fiyat istikrarsızlığı, emtia şokları ve borç krizleri üzere ekonomik riskler, 3-5 yıllık vakit diliminde bariz bir biçimde öne çıkıyor. Bunu devletler ortası alakalar ve çatışmalar üzere jeopolitik riskler izliyor. 5-10 yıllık vakit dilimini ise biyolojik çeşitlilik kaybı, doğal kaynak krizleri ve iklim değişikliğinin iyileştirilmesi ve ahenk uğraşları konusunda başarısızlık üzere çevresel risklerle birlikte kitle imha silahları, teknolojik ilerlemenin olumsuz tesirleri ve devletlerin yahut çok taraflı kurumların çöküşü üzere riskler domine ediyor.

EKONOMİK KIRILGANLIK VE TOPLUMSAL BÖLÜNMELER ARTACAK

Rapora nazaran, sıhhat, eğitim, finansal istikrar ve teknolojideki temel eşitsizlikler; krizin muhakkak kümeleri ve ülkeleri orantısız bir formda etkilemesine yol açtı. Yalnızca 2 milyondan fazla vefata neden olmakla kalmayan Kovid-19’un ekonomik ve uzun vadeli sıhhat tesirleri, yıkıcı sonuçlar doğurmaya devam ediyor.

Salgının ekonomik şok dalgası, eşitsizliği ani bir formda artıracak lakin eşitsiz bir toparlanma riski de artabilecek. Yalnızca 2020’nin ikinci çeyreğinde 495 milyon çalışma saatine eş paha iş gücü kaybı yaşandı. 2020’de yalnızca 28 iktisadın büyümesi bekleniyor.

Global Risk Algı Anketi’ne cevap verenlerin yaklaşık yüzde 60’ı, “bulaşıcı hastalıklar” ve “geçim krizlerini” dünyaya yönelik en büyük kısa vadeli tehditler olarak tanımladı.

Ekonomiler salgının şoku ve ikazından çıkarken, şirketler bir sarsıntıyla karşı karşıya kalıyor. Gelişmiş ekonomilerde sakinlik, gelişen ve gelişmekte olan pazarlarda kaybedilen potansiyel, küçük şirketlerin çökmesi, büyük ve küçük şirketler ortasındaki uçurumun genişletilmesi, pazar dinamizminin azalması ve eşitsizliğin artması uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma gayesine ulaşmayı zorlaştırıyor.

Tüm bunlara karşın hükümetler ve değişen bir iş ortamı öngören şirketler için üretkenliği ve sürdürülebilirliği artıracak akıllı, pak ve kapsayıcı büyümeye yatırım yapma fırsatları bulunuyor.

GENÇLER HAYAL KIRIKLIĞI YAŞIYOR

Kovid-19, 4. sanayi ihtilalini hızlandırarak insan etkileşiminin, e-ticaretin, çevrim içi eğitimin ve uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasını sağladı. Bu değişimler, salgından çok sonra bile toplumu dönüştürecek ve tele çalışma ile süratli aşı geliştirme yeteneği üzere büyük yararları beraberinde getirecek.

Fakat bu değişimler birebir vakitte durumu daha da kötüleştirme ve eşitsizlik yaratma riski de taşıyor. Dijital eşitsizlik, ankette “kritik bir kısa vadeli tehdit” olarak değerlendirildi.

Dijital sıçrama birtakım gençlere fırsatlar sağlarken, birçok genç hala istihdam sorunu yaşıyor. Dünya çapında genç yetişkinler, 10 yılda ikinci büyük global krizlerini yaşıyor. Çevresel bozulmaya, finansal krizin sonuçlarına, artan eşitsizliğe ve endüstriyel dönüşümün aksamasına maruz kalan bu jenerasyon, eğitimleri, ekonomik beklentileri ve akıl sıhhati açısından önemli zorluklarla karşı karşıya…

Global Risk Algı Anketi’ne nazaran, “gençlik hayal kırıklığı” riski, global topluluk tarafından büyük ölçüde ihmal ediliyor fakat kısa vadede dünya için kritik bir tehdit haline gelecek. Şimdiki kuşak, gelecekteki fırsatlardan yoksun kalırsa ve bugünün ekonomik ve politik kurumlarına olan inançlarını kaybederse, büyük eforlarla elde edilmiş toplumsal kazanımlar kaybedilebilir.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ RİSKİ BÜYÜYOR

İklim değişikliği, yıkıcı bir risk olmaya devam ediyor. Dünya çapında karantinalar global emisyonların 2020’nin birinci yarısında düşmesine neden olsa da daha evvel elde edilen ispatlar, emisyonların geri dönebileceği konusunda uyarıyor. Daha yeşil ekonomilere geçişin, salgının şokları geçene kadar ertelenemeyeceği görülüyor.

Salgına verilen reaksiyonlar, istikrarı tehdit eden yeni iç ve jeopolitik tansiyonlara neden oldu. Dijital bölünme ve gelecekteki “kayıp nesil”, sonlar içindeki toplumsal ahengi test etme eğiliminde. Global Risk Algı Anketi iştirakçileri “devletlerin çökmesi” ve “çok taraflılığın çökmesi” risklerini kritik uzun vadeli tehditler olarak kıymetlendiriyor.

İştirakçiler, 3-5 yıl içinde dünya için kritik tehditler olarak iddia edilen “devletler ortası münasebetlerin kırılması”, “devletler ortası çatışmalar” ve “kaynak jeopolitikleşmesi” ile işaretlenmiş şiddetli bir jeopolitik görünüme dikkati çekiyor.

DAHA GÜZEL YOLLAR MEVCUT

Dikkate kıymet kararlılık, iş birliği ve inovasyon örneklerine karşın birçok ülke, global salgın sırasında kriz idaresinin kimi taraflarıyla gayret etti. Kesin dersler çıkarmak için erken olsa da Global Riskler Raporu, Kovid-19’a verilen cevabın 4 temel alanına bakarak global hazırlık durumunu yansıtıyor. Bu alanlar; “kurumsal otorite”, “risk finansmanı”, “bilgi toplama ve paylaşma” ile “ekipman ve aşılar” olarak sıralanıyor.

Rapora nazaran, krizden alınacak dersler; risk süreçleri ile risk kültürünü geliştirmek yerine karar vericilerin bir sonraki salgına nasıl daha iyi hazırlanabileceklerini anlamalarını sağlarsa dünya, bir sonraki krizi kestirim etmek yerine tekrar son krizi planlayacak.

Salgına verilen reaksiyon; ülkelerin, şirketlerin ve milletlerarası topluluğun genel dayanıklılığını güçlendirmek için 4 yönetişim fırsatı sunuyor. Bu fırsatlar ortasında “risk tesirlerine ait bütüncül ve sistem tabanlı bir bakış açısına sahip analitik sistemler formüle etmek”, “ulusal liderliği ve memleketler arası iş birliğini teşvik etmek için yüksek profilli risk şampiyonlarına/savunucularına yatırım yapmak”, “risk irtibatını iyileştirmek ve yanlış bilgilerle uğraş etmek” ve “riske hazır olma konusunda yeni kamu-özel iştiraki biçimlerini araştırmak” bulunuyor.

Cumhuriyet