Görsel: NASA
İsveç’teki KTH Kraliyet Teknoloji Enstitüsü’nde vazifeli gökbilimcinin tahliline nazaran Europa, ince atmosferini su buharıyla daima besliyor.
Lakin tuhaf bir biçimde bu kararlı su buharı uydunun sadece “karanlık” yüzünde, Jüpiter’e bakmayan kısmında yer alıyor.
EUROPA’NIN KARANLIK OKYANUSU
Europa tamamı buz katmanıyla kaplı, global bir yeraltı okyanusuna sahip. Kimi bilim insanları, radyasyondan korunaklı bu karanlık okyanusta ömür gelişme mümkünlüğünün neredeyse kesin olduğunu söylüyor.
Bu nedenle uydu, Güneş Sistemi’ndeki başka gezegen ve gök cisimlerindeki hayat arayışının değerli amaçlarından biri.
Örneğin Britanya’nın önde gelen gökbilimcilerinden Monica Grady, Europa okyanusunda ahtapot gibisi canlıların yaşıyor olabileceğini öne sürmüştü.
Ayrıyeten bu gizemli okyanusun üzerinde gayzerlerin bulunduğu ve bunların 100 kilometreye kadar buhar fışkırttığı da Hubble’ın 2013’te elde edilen datalarıyla tespit edilmişti.
Bu durumun, Europa’nın son derecede ince atmosferinde dağınık ve süreksiz su buharı cepleri oluşturduğu biliniyordu.
KALICI SU BUHARI NEREDEN GELDİ?
Hakemli bilimsel mecmua Geophysical Research’te yayımlanan yeni araştırmada bahsedilen su buharı ise bu gayzerlerden, yani Europa’nın içindeki okyanustan gelmiyor. Daha fazla Güneş ışığının yansıtıcı yüzeye çarpması ve yüzeydeki buzun buharlaşmasına sebep olmasıyla ortaya çıkıyor.
Üstelik bunun, Europa’nın atmosferindeki su buharının kalıcılaşması, yani daima yenilenmesiyle sonuçlanan daimi bir süreç olduğu söz ediliyor.
Europa’da kararlı su buharının tespiti, uydudaki çok derecede düşük sıcaklık göz önüne alındığında gökbilimciler için sürpriz oldu. Çünkü Europa’daki sıcaklıklar lakin eksi 165 dereceyi görebiliyor.
Öte yandan Europa’nın dondurucu soğuğunda bile yüzeydeki su buzu süblimleşebiliyor, yani direkt gaza haline geçebiliyor.
NASA 2024’TE EUROPA’YA GİDİYOR
Roth’un tahlilinde bahsi geçen kalıcı su buharı şimdi direkt gözlemlenemedi.
Makalede incelenen datalar, Hubble’ın Europa atmosferindeki oksijenin ultraviyole spektral parmak izine yönelik ölçümlerinden geldi.
Lakin Europa’nın atmosferindeki bu kalıcı su buharını yakından gözlemlemek de gelecekte mümkün olabilir.
Örneğin NASA’nın 2024’te uyduya göndereceği Europa Clipper aracı bu cins bulguları müşahedelerle direkt kanıtlayabilir.
Kaynak: Independent Türkçe
Cumhuriyet
