UNICEFAbeba: Ailem beni evlenmeye zorluyor
14 yaşındaki Abeba, “Benimle evlenmek isteyen çocuk varlıklı bir aileden geldiği için ailem bana bu türlü bir teklife ‘Hayır’ dememem gerektiğini söyledi” diyor.
Son birkaç aydır annesi ve kardeşlerinden bir talip bulması, evlenmesi ve Covid salgını sırasında ailenin yüklendiği mali ezaları hafifletmeye yardımcı olması için çok fazla baskı altındaydı.
Abeba tabip olmak istiyor, lakin memleketi Etiyopya’da gelecekte eğitim görüp göremeyeceği bilinmeyen.
16 yaşındaki Rabi hala Nijerya’nın Gusau kentinde ortaokula gidiyor, lakin dört yakın okul arkadaşı pandemi sırasında evlendirildi ve annesi de onların müsaadeden gitmesi gerektiğine inanıyor.
Rabi, “Komşularımızdan ikisi bu hafta evlenecek inşallah. Sıramın bu kadar erken geleceğini hiç bilmiyordum” diyor.
Reşit olmayan genç kızların evlenmesi ender değil.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) yeni raporu, Covid’in bir sonucu olarak önümüzdeki on yıl içinde on milyon kız çocuğunun daha erken yaşta evlendirilme riskiyle karşı karşıya kaldığını gösteriyor.
UNICEF’in ??tahminlerine nazaran, salgın daha başlamadan evvel bile önümüzdeki on yıl içinde 100 milyon çocuğun zorla evlendirileceği varsayım ediliyordu.
Fakat artık bu sayı daha da yüksek – % 10’luk bir artış öngörülüyor.
Rapor, global çapta okulların kapanması, ekonomik kriz ve sokağa çıkma kısıtlamaları sırasında ailelere ve çocuklara yönelik dayanak hizmetlerinin aksamasının, 2030 yılına kadar on milyon daha kız çocuğunun, yasal olarak yetişkin olmadan evvel evlendirilme olasılıklarının daha da artırdığını gösteriyor.
UNICEF’in Ziyanlı Uygulamaların Önlenmesi Danışmanı Nankali Maksud, “Bu sayılar bize dünyanın kız çocukları için daha sıkıntı bir yer haline geldiğini söylüyor” diyor.
AİLE SIKINTISI
Abeba, “Aileler, evliliklerini ayarlamak yerine çocuklarını okula göndermeli” diyor.
Genç kız, babasını ikna ederek, görücü adabı evliliğin gerçekleşmesini engellemeyi başardı.
“Annem ve erkek kardeşlerim beni evlenmeye zorluyorlardı. Sonunda ailem danışmanlık aldığında merhamet gösterdiler, yetkililer onları fikirlerini değiştirmeye ikna etti.”
Rabi için (kimliğinin belirlenmesini yahut fotoğrafının çekilmesini istemediği için gerçek ismi değil) tehdit hala devam ediyor.
Nijerya’nın kuzeyinde bir Hausa-Fulani yerleşim yeri olan Damba’da bir çiftçilik bölgesinde yaşıyor ve burada genç bir kız, uygun bir talip olur olmaz evleniyor.
Getty ImagesNijerya’daki birçok Fulanili kız, sokağa çıkma kısıtlamaları sonrası okula geri dönmedi ve bu ortada birçok evlendirildi“Benim için her şey sokağa çıkma yasakları sırasında, küçük kardeşlerimin bir heceleme oyunu oynadığı ve benim de onlara katılmaya karar verdiğim vakit başladı” diyor 16 yaşındaki Rabi.
“Zorluk çektim” diye itiraf ediyor. Bunun üzerine Rabi’nin annesi ona kızmış.
“‘Okula giderek gereğince vakit harcadın! Sana ders vermek zorunda kalan küçük kardeşlerine bak!'” dedi.
Annesi şöyle devam etmiş:
“Şimdiye kadar, okulunda seninle birebir eğitim öğretim yılına devam eden tüm kızlar evlendirildi. Shafi’u’dan [Rabi’nin talibinden] seni istemeleri için ailesini göndermesini isteyeceğim.”
Arkadaşları Habiba, Mansura, Asmau ve Raliya, ailelerinin ekonomik meşakkatlerini hafifletmek için geçen yıl evlendi.
Rabi’nin annesiyle arkadaş olan lokal bir bayan, genç kızın isteksizliğini anlamıyor: “Bir ebeveyn diğer ne bekler ki? Kızımın eğitim masraflarını karşılayamam. Evlilik, bir kızın hayatını oturtması için bir fırsattır ve konutlarında daha az boğaz olacak.”
BİLAKİS DÖNEN EĞİLİM
UNICEF, 2011 yılından bu yana yetişkinlik yaşından evvel evlenen kızların sayısının genel olarak % 15 düştüğünü, lakin şu anda bu ilerlemenin pandeminin bir sonucu olarak tehdit altında olduğunu söylüyor.
Getty ImagesBangladeş’teki bayan örgütleri yıllardır çocuk yaşta evlilikle gayret ediyorMaksud, “Çocuk yaştaki evlilikleri azaltma konusunda global olarak ilerleme kaydediyorduk. Bunu ortadan kaldırma amacımıza ulaşmak için hala kâfi değil, lakin gerçek istikamette ilerliyorduk” diyor.
“Ancak Covid bizi daha da yoldan çıkardı. Dünya genelinde genç kızların hayatları daha da berbata gitti”.
Tekrar de rapora yansıyan kimi olumlu eğilimler var – alandaki ispatlar, müdahalenin mümkün olduğu yerlerde çocuk yaştaki evliliklerin durdurulabileceğini gösteriyor.
Dünyanın birtakım yerlerinde çocuk yaştaki evlilikler hala yaygın bir uygulama olsa da, gerçek tedbirlerin alındığı yerlerde daha az yaygın hale geliyor.
Uzmanlar, salgının bir sonucu olarak öngörülen sayılardaki son artışın geri döndürülebileceğini söylüyor.
‘DOKUZ EVLİLİK TEKLİFİ ALDIM’
UNICEFMaram, birkaç yıl evvel Suriyeli mülteci olarak Ürdün’e gittiBirkaç yıl evvel Suriye’den Ürdün’e gelen ve şu anda sona yakın bir mülteci kampı olan Zaatari’de yaşayan Maram, “14 yaşımdan beri dokuz evlilik teklifi aldım” diyor.
“Topluluğumuzda çok fazla baskı vardı lakin annem ve babam bana dayanak oldu” diyor.
“Annem benim en büyük destekçim, bana hala çok genç olduğumu ve evliliğin ne olduğunu anlamamın sıkıntı olduğunu söylüyor.”
Bunun yerine, Maram’ın okula gidip futbol oynama bahtı oldu. Bu sevdiği şeylerden biriydi.
“Evlenip okulu bırakan kızlar tanıyorum. Ailelerini geride bırakıp eşleri ve kayınlarının yanına taşınmaları gerekiyor. Bu kızlar bu kadar büyük bir değişime hazır değiller” diyor.
“Evlenen iki arkadaşım artık pişmanlık duyuyor. Yeni hayatları karşısında şok yaşıyorlar ve haklarından yoksun hissediyorlar.”
ÇOCUK YAŞTAKİ EVLİLİKLER ENGELLENEBİLİR Mİ?
UNICEFAfrika’da bir oyun parkı – “Kızların ders çalışması gerekir, onları evlendirmeyin” yazıyorUzmanlar, çocuk evliliklerinin vaktinde toplumsal müdahalelerle engellenebileceğine inanıyor.
Maksud, “Hindistan harika bir örnek. Son 30 yıldır Hindistan’da çok büyük koşullu eğitim yardımı programları var” diyor.
Sonuç olarak, Hint aileler reşit olmayan kızlarını evlendirmedikleri için maddi tazminat aldılar.
Evlilik engellenemiyor lakin bunun yerine erteleniyorsa, bu yeniden de toplum için yararlı.
Maksud, “Bu hakikaten değerli, zira bu kızların okulu bitirmesine, hayatta seçeneklere sahip olmasına, marifetlerini geliştirmesine müsaade veriyoruz ve sonuç olarak yoksulluk çemberini durdurma olasılığımız daha yüksek” diye ekliyor.
‘EVLENMEZSEM BANA PARA ÖDÜYORLAR’
UNICEFSavita (sağda) danışmanla konuşuyorSavita 16 ya da 17 yaşında olduğunu düşünüyor, tam olarak emin değil. Kimlik evraklarında 14 yaşında yazsa da bunun yanlışsız olmadığını söylüyor.
Ebeveynleri, dört kız kardeşi ve iki erkek kardeşi ile Hindistan’ın kuzeyindeki Uttar Pradesh eyaletinde yaşıyor.
Savita, okula hiç gitmediğini, bu yüzden okuma-yazma bilmediğini söylüyor.
Sokağa çıkma kısıtlamaları sırasında ailesine fazladan tahıl verildi, lakin tekrar de evlenmesi için baskı gördü. Kız kardeşinin bir ‘çocuk gelin’ olduğunu görmüştü ve onun müsaadeden gitmekte isteksizdi.
Mahallî yetkililer birkaç hafta evvel nikahlarını durdurmayı başardıklarında Savita rahatladı. Bir kurallı eğitim yardımı programına katılması teklif edildi – 18 yaşına kadar evlenmeyi ertelerse, bu yaşa gelene kadar maddi dayanak alacak.
PANDEMİDEN SONRA
UNICEF’ten Nankali Maksud, Covid’in yol açtığı çocuk yaştaki evlilik trendini geri döndürmek için değer verilmesi gereken üç temel öge olduğunu söylüyor.
Maksud, “Her şeyden evvel kızları mümkün olan en inançlı formda okula geri getirin” diyor yahut onlara bir meslek yahut zanaat öğrenme üzere maharetler geliştirme talihi verin.
“Ayrıca Covid’in fakir hanelere ekonomik tesirini de ele almalıyız, böylelikle mali yük kızları satmak yahut evlendirmekle hafifletilmez.”
UNICEF danışmanı ayrıyeten genç yaşta gebe kalmanın, reşit olmadan evlenmenin ardındaki değerli bir etken olduğuna dikkat çekiyor.
“Bu nedenle, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerinin tekrar başlaması hayati ehemmiyet taşıyor. Böylelikle kızlar onlara erişebilir ve hakikat seçimleri yapabilmek için muhtaçlık duydukları bilgi ve yardıma sahip olurlar.”
‘KIZ KARDEŞİMİ EVLİLİKTEN KURTARMAYA YARDIM ETTİM’
BBC18 yaşındaki Minara, topluluğundaki genç kızlara yardım ediyorMinara, Bangladeş’in kuzeyindeki Kalmakanda’daki lokal Genç Eğitim Kulübü’ne katıldıktan sonra kendi toplumunda çocuk yaştaki evlilikleri durdurmak için kampanyacı oldu.
18 yaşındaki Bangladeşli bayanın o vakitler bilmediği şey, bu eğitiminin kendi küçük kız kardeşi Rita’yı kurtarmasına yardım edeceğiydi.
Anne babası ve iki kardeşiyle sazdan bir meskende yaşayan Minara, “Salgın ailem için sıkıntı oldu” diyor.
Babası sokağa çıkma kısıtlamaları sırasında işini kaybetti ve ekonomik manada ıstıraplar yaşamaya başladı.
Minara, bir komşunun ailenin mali yüklerini hafifletmesine yardım etmek istediğini söyleyerek, kız kardeşiyle evlenmeyi teklif ettiğini öğrendi.
“Aynı kişi algın başlamadan evvel Rita’yı daima taciz ediyordu” diyor.
Kulüp arkadaşlarının yardımıyla Minara bir çocuk yardım sınırını aramayı başardı ve evliliği durdurdu – lakin ne kadar süreceğinden emin değil.
“Bu salgın devam ederse, ebeveynler 18 yaşına gelmeden kızlarını evlendirmeye itilebilir.”
‘DANIŞMANLIK YARAR SAĞLIYOR’
UNICEFAbeda (solda) ve Mekdes (ortada), arkadaşları Wude ile – hepsi erken yaşta evlilikten kaçınmayı başardıEtiyopya’da Abeba, arkadaşlarının onunla okula devam edeceğini ve en azından mezun olana kadar görücü yöntemiyle evlenmekten korunacaklarını umuyor.
14 yaşındaki Mekdes, mühendis olma hayali kuruyor.
BBC’ye “Biz evdeyken (sokağa çıkma kısıtlamaları sırasında), ailemin beni tanımadığım bir çocukla evlendirmekten bahsettiğine kulak konuğu oldum” diyor.
“Evlenmek istemediğimi ve okumak istediğimi söyledim ancak dinlemediler. Okulumuz tekrar açılıncaya kadar bekledim ve okul müdürüne haber verdim” diyor.
“Yerel makamlara haber verdi, onlar da ailemle görüştü ve bunu yapmamalarını tavsiye etti.”
Ailesi artık 18 yaşına gelene kadar onu evlendirmemeye kelam verdi.
“Danışmanlık hizmeti toplumumuza çok yardımcı oluyor. Artık ‘Hayır’ derlerse ve bizi evlendirmekte ısrar ederlerse, polisin ebeveynler hakkında dava açtıracbileceği bir sistem bile var.”
Cumhuriyet
