Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarından olan TÜRKŞEKER, AKP iktidarları devrinde özelleştirildikten sonra hem kâr eden fabrikalarını özel dala kaptırdı hem de mali yapısı bozuldu. Milyarlarla tabir edilen ziyan ise açıklanmaya başlandı. TÜRKŞEKER’in 2019 yılı sonunda açıkladığı evvelki yılları da kapsayan ziyanı tüm özkaynaklarının da üstüne çıkarak 3,6 milyar TL oldu. İlahiyat Fakültesi mezunu Mücahit Alkan’ın Genel Müdürü olduğu kurumun 2019 sonundaki ziyanı 968 milyon TL olarak açıklandı.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. ve bağlı iştirakleri, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 20 Aralık 2000 tarihli kararıyla özelleştirme kapsamına alındı. 2007 yılında tüm kamu paylarının özelleştirme programına alınmasıyla kurum, Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı’na bağlandı. Özelleştirme Yüksek Şurası, özelleştirme süreçlerini daima erteledi ve son olarak 17 Ocak 2018 tarihinde özelleştirmenin 31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatılmasına karar verildi.
İHALELERİN ADRESİ YENİDEN MUHAKKAKTI
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine nazaran, bu devirde tartışmalı ihale süreçleriyle kâr eden, değerli yerlere sahip 15 şeker fabrikası teker teker özelleştirildi. Bor, Çorum, Kırşehir, Erzincan, Erzurum, Turhal, Afyon, Alpullu, Elbistan, Muş, Yozgat, Ilgın, Kastamonu ve Burdur şeker fabrikaları iktidara yakınlığıyla bilinen isimlere 4.8 milyar TL’ye satıldı. Daha sonra Kastamonu Şeker Fabrikası’nın satışı iptal edildi, üç fabrika da devredilmedi. Devredilen kurumlardan ise 3.4 milyar TL özelleştirme bedeli alındı. Kurumda, 15 şeker fabrikası, 1 alkol fabrikası, 5 makine fabrikası, 1 elektromekanik aygıtlar fabrikası ve 1 araştırma enstitüsü kaldı. Kuruluşun pazar hissesi özelleştirmeden sonra yüzde 35’e kadar düştü.
Özelleştirme süreci boyunca 2009 yılındaki ziyanı 8,8 milyon TL olan kurumun açıkladığı ziyan, 1.3 milyar TL’ye kadar çıktı. 2013’te 251 milyon TL, 2014’te 197 milyon TL, 2015’te 100 milyon TL, 2016’da 76 milyon TL, 2017’de 358 milyon TL ziyan eden TÜRKŞEKER’in 2018’de açıkladığı ziyan 1 milyar 354 milyon lira oldu. 2019’da ziyan bir ölçü gerileyerek 968 milyon liraya düştü lakin, evvelki yıllardan gelen ziyanların bilançoya yansıması 3 milyar 667 milyon lira oldu.
Kurumda kontrol yapan Sayıştay uzmanları da finansman yükünün kurum açısından en kıymetli sorunlardan biri olmaya devam ettiğine dikkat çekti. Kontrol raporunda, 3 milyar 667 milyon 24 bin TL’ye yükselen zararın ödenmiş sermaye ve kar yedekleri toplamı olan 3 milyar 83 milyon 75 bin TL’yi aştığı, sonuç olarak öz kaynak toplamının negatife düştüğü vurgulandı.
2019 sonu prestijiyle 3 milyar 125 milyon TL’ye çıkan mali borçların 2 milyar 697 milyon lirası Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı’nın uygun görüşüne dayanılarak alınan kısa vadeli banka kredilerinden, 427 milyon 598 bin TL’si ise Özelleştirme Fonu’ndan sağlanan kaynaktan oluştu.
Kurum, 2017 yılında 1.4 milyar TL, 2018’te 3.1 milyar TL, 2019’da 2.6 milyar TL bankalardan kredi kullandı. 7 milyar 325 milyon TL’lik toplam kredi için 1 milyar 375 milyon TL faiz ödendi. Yalnızca 2019’da tahakkuk eden faiz fiyatı 597 milyon TL oldu.
İLAHİYAT MEZUNU GENEL MÜDÜR
Kurumun genel müdürlüğüne 10 Haziran 2019 tarihinde eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın oluruyla Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunu Mücahit Alkan atandı. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde de okuyan Alkan, mesleksel hayatının kıymetli bir kısmını belediyelerde geçirdi. 1998-2004 yılları ortasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin iştiraki olan İGDAŞ’da vazife yapan Alkan, BURSAGAZ, Adapazarı Gaz Dağıtım A.Ş. ve Başşehir Doğalgaz A.Ş.’de müşteri hizmetleri departmanlarında yönetici ve müdür olarak vazife yaptı.
2014 mahallî seçimlerinin akabinde Bursa Yıldırım Belediyesi’nde belediye lider yardımcılığı vazifesi yaptıktan sonra EÜAŞ Genel Müdür Vekili ve İdare Şurası Lideri oldu. Özgeçmişinde “aynı vakitte çeşitli sivil toplum kuruluşlarında faal olarak vazife aldı” denilen Alkan son olarak süratle batağa sürüklenen TÜRKŞEKER’e Genel Müdür ve İdare Konseyi üyesi olarak atandı.
Cumhuriyet
