Glasgow’da başlayan COP26 İklim Doruğu sürerken etraf kuruluşları “Karbon Nötr Türkiye Yolunda Birinci Adım: Kömürden Çıkış 2030” raporunu açıkladı. Rapora nazaran mevcut kömür teşviklerinin kaldırılması ve “kirleten öder” prensibi çerçevesinde karbon emisyonunun fiyatlandırılması ile en geç 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarının yaklaşık yarısına sebep olan kömürden çıkış mümkün.

‘YENİLENEBİLİR GÜÇ ARTMALI’

Rapordaki dikkat cazibeli tespitler:

– Kömür maliyetlerinin “kirleticiler” yani termik santral işletmecileri tarafından yüklenilmesi ve kömür teşviklerinin kaldırılması durumunda elektrik üretimi için kömür kullanımı akılcı bir tercih olmaktan çıkacak ve 2028 yılı prestijiyle ithal kömürden, 2029 yılı prestijiyle ise yerli kömürden çıkış doğal seyrinde gerçekleşecek.

– Kömürden çıkış senaryosunda, 2021’e kıyasla elektrik kesimi kaynaklı karbon emisyonları 2035 yılında yüzde 82.8 azalacak. Bu durum Türkiye’nin iklim maksatlarına ulaşmasını mümkün hale getirecek. Mevcut durum senaryosunda ise 2053 karbon nötr maksadına ulaşmak çok sıkıntı.

– Mevcut durum senaryosunda yenilenebilir gücün hissesi 2035’te yüzde 49.4’te, yerli kaynak oranı ise yüzde 59’da kalıyor. Kömürden çıkış senaryosunda ise rüzgâr ve güneş gücü artacak; elektrik üretiminde tamamı yerli ve yenilenebilir gücün hissesi 2035’te iki kata çıkarak yüzde 73.6 olacak.

ORTAK DAVET: VAZGEÇİN KAÇINILMAZ…

Kömürün Ötesinde Avrupa oluşumunun kampanyacısı His Kutluay, “Küresel sıcaklık artışını 1.5 derece ile sonlandırmak için yapılması gereken en tesirli ve kolay adım kömürden vazgeçmek” dedi. Avrupa İklim Aksiyon Ağı’nın Türkiye İklim ve Güç Siyasetleri Koordinatörü Hasret Katısöz de “Küresel iklim gündemi, yeni santral suram maliyetleri, kömüre finansmanın durması üzere gelişmelerle kömürü geride bırakmak ve yenilenebilir kaynaklara süratli bir geçiş kaçınılmaz hale geliyor” diye konuştu.

MUHTAÇ DEĞİL

Greenpeace Akdeniz İklim ve Güç Proje Sorumlusu Onur Akgül ise “Bu rapor, Türkiye’nin, elektrik üretiminde kömüre muhtaç olduğu savını çürütüyor ve kömürden çıkış için uygulanabilir bir süreç öneriyor” tabirlerini kullandı.

YEŞİL YATIRIMLAR KAİDE

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı) Genel Müdürü Aslı Pasinli özetle şöyle konuştu: “Türkiye’de kömürden elektrik üretimi iklim değişikliğiyle çabamızın önünde büyük bir mani olmasının yanında tabiat, halk sıhhati ve kamu bütçesi üzerinde de önemli bir yük oluşturuyor. Karbon nötr, iklime dirençli ve kimsenin geride bırakılmadığı bir gelecek için yeşil yatırımların desteklendiği, kömür başta olmak üzere kirli teknolojilerin terk edildiği yeni bir ekonomik yaklaşıma muhtaçlık var.”

ÜÇ SENARYO

Raporda, 2021-2035 devrini kapsayan “mevcut durum”, “kömürden çıkış”, “nükleersiz kömürden çıkış” başlıklarında 3 senaryo oluşturularak Türkiye’nin kömürden çıkış imkanları incelendi.

• 2030’a kadar kömürden çıkışta nükleerin bir avantajı yok. Nükleer gücün yüksek maliyeti ve barındırdığı riskler de dikkate alındığında Türkiye’nin nükleer güç siyasetlerini yine gözden geçirmesi gerekiyor.
• Kömürden çıkış planının, kömür bölgelerindeki çalışanları ve yöre sakinlerini mağdur etmemesi için ‘Adil Geçiş Mekanizması’ içermesi gerekiyor.

Cumhuriyet