Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın, Ankara-Washington çizgisinde krize neden olan Türkiye’deki Rus üretimi S-400 füze savunma sistemi için Yunanistan’ın S-300’leri için kullandığı “Girit modeli”ni uygulayabileceği çıkışı, Yunanistan’ın S-300’leri nasıl kullandığını yine gündeme getirdi. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Rusya’dan aldığı lakin Türkiye’nin yansısı üzerine Yunanistan’a devretmek zorunda kaldığı S-300 füzeleri, Girit’te depoda tutuluyor ve tatbikattan tatbikata çalıştırılıyor.
‘SÜREKLİ KULLANACAĞIZ DİYE BİR ŞEY YOK’
Akar, dün kimi gazetelerde yayımlanan açıklamalarında “Türkiye’deki S-400’ler için Girit’teki S-300’ler modeli geçerli olabilir mi?” sorusuna “Evet olabilir. Ayrıyeten husus yalnızca Girit’teki S-300’ler de değildir. Varşova Paktı üyesi olup sonradan NATO’ya katılan birçok Avrupa ülkesinde hâlâ Sovyet periyodundan kalma silah sistemleri var. Bunlar da pekâlâ NATO içinde sistemde tutuluyor. Biz de bunu söyledik, ‘Girit’teki S-300’lerde nasıl bir model kullanılıyorsa, bunu müzakereye açığız’ dedik” cevabını verdi. Girit’teki S-300’lerin daima operasyonel durumda olmadığının hatırlatılması üzerine de “Sürekli kullanacağız diye bir şey yok ki. Bu sistemler tehdit durumuna nazaran kullanılır. Ona biz karar veririz” dedi.
Akar’ın açıklamaları, geçen hafta ABD Büyükelçisi David Satterfield’ın iki ülke ortasında S-400’ler konusunda bir çalışma kümesi kurulmayacağı ve yaptırımların kaldırılması için Türkiye’nin S-400’leri elden çıkarması gerektiği çıkışının akabinde geldi.
Akar’ın açıklamalarıyla gözler Yunanistan’ın elinde bulunan Rus S-300 füzelerine yine çevrildi. S-300 füzeleri 1997’de birinci olarak GKRY tarafından satın alınmış, lakin Türkiye’nin sert yansısına ABD ve AB’nin de dayanak vermesi üzerine GKRY, S-300’leri Yunanistan’a kiralama yoluna gitmişti.
Yunanistan, 1998’de Girit Adası’na konuşlandırdığı S-300’leri 2007 yılında büsbütün satın almıştı. Atina, Girit’e yerleştirdiği S-300 füzelerini 2013’e kadar hangarda bekletti ve hiç kullanmadı. Yunanistan’daki S-300’ler Aralık 2013’te birinci sefer denendi. 2015’te ABD’nin isteğiyle Girit’teki S-300’lerin İsrail uçaklarının kaçınma hareketi için kullanıldığı tez edilmiş fakat Atina yalanlamıştı.
Yunan S-300’leri son olarak Kasım 2020’de ABD, Almanya ve Hollanda’nın da katıldığı tatbikatta operasyonel hale getirilerek karşı hareket denemesinde kullanıldı. Yunanistan, hiçbir vakit kendi hava savunma sistemine entegre etmediği S-300’leri faal hava savunması için kullanmıyor. Yalnızca tatbikatlarda operasyonel olarak kullanıyor. Türkiye de daha evvel birçok kere S-400’leri ulusal hava savunma sistemine entegre etmeden “standalone” olarak isimlendirilen yalnızca kendi radarıyla kullanacağını açıklamıştı.
‘MÜZAKERE ARAYIŞI’
Savunma uzmanları, Türkiye’nin S-400’leri Yunanistan’ın S-300’leri üzere kullanmasının, “sistemin yüzde 5 kapasiteyle kullanılması” manasına geleceğine dikkat çekti. Akar’ın “Girit modeli” çıkışıyla ilgili Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş, “Türkiye, Girit modelini gündeme getirerek ABD’yi müzakereye zorlamayı amaçlıyor. Bu modelde S-300’ler uzun müddet depoda tutuldu. Daha sonra S-300’lerle birçok tatbikat yaptı. Türkiye’nin teklifine nazaran S-400’ler de bir noktada tutulacak ve rastgele bir tehdit algılaması durumunda kullanılacak, Sayın Akar bunu söylüyor. Türkiye, bu mevzuyu gündeme getirerek ABD’yi masaya çağırıyor” dedi.
ANKARA’DAN ‘YPG ŞARTI’
ABD ile Rus hava savunma sistemi S-400 krizi konusunda Bloomberg, Türk kaynakların, ABD’nin terör örgütü YPG’ye dayanak vermeyi bırakması durumunda Ankara’nın S-400 başlığında taviz verebileceğini söylediğini aktardı.
Habere nazaran Bloomberg’e konuşan Türk kaynaklar, bu türlü bir muahedeye varılması durumunda Türkiye’nin S-400’leri hudutlu olarak kullanmayı taahhüt edebileceğini savundu. Yetkililer, Türkiye’nin gelecekte ABD üretimi silah sistemlerinin yedek modüllerini almaya devam edebilmek ve iktisadına ziyan gelmesini önlemek için bu türlü bir adım atabileceğini söz etti.
İsminin paylaşılmasını istemeyen iki kaynak, Ankara’nın birebir vakitte Washington’ın terör örgütü YPG’yi kuvvetlendirmesini önlemeyi planladığını lisana getirdi. Biden idaresiyle birlikte geçen haftalarda birtakım ABD’li yetkililer YPG’nin ana ögesini oluşturduğu SDG’ye dayanağın süreceği iletisini vermişti. IŞİD’le gayret çerçevesinde ittifak vurgusu yapmışlardı.
Cumhuriyet
