Başşehir Üniversitesi’nden Doç. Dr. Halil Özcan, Türkiye ile Arnavutluk’un, Ulusal Uğraş sırasında saklı muahede imzaladığını ve muahedede “Kurulacak Arnavutluk meclisinde rejim konusu belirlenecek ve halk iktidarının sağlanması için her türlü ihtimam gösterilecektir” unsurunun yer aldığını söyledi.

Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ulus egemenliğine olan bağlılığının Ulusal Gayret sırasında Arnavutluk ile imzalanan muahedeye da yansımasını Doç. Dr. Halil Özcan, Cumhuriyet’e anlattı. Tıpkı periyotta işgal altında olan Arnavutluk ile 12 unsurluk kapalı bir muahede imzalandığını söyleyen Özcan, metni Yunan kaynaklarında bulduklarını söyledi. Mutabakata nazaran, TBMM’nin Arnavutluk’a takviye sağlamayı taahhüt ettiğini belirten Özcan, muahedeye “Kurulacak olan Arnavutluk meclisinde rejim konusu belirlenecek ve halk iktidarının sağlanması için her türlü ihtimam gösterilecektir” unsurunun eklendiğini vurguladı. Özcan, şunları kaydetti:

“Mustafa Kemal, uğraşa başladığında ülkesinde millet egemenliğine dayalı, tam bağımsız ulusal bir devlet kurmak istiyordu. Aslında millet egemenliğine dayalı siyasi sistemin ismi cumhuriyetti. Atatürk’ün olaylara kozmik açıdan bakarak milleti için istediği bağımsızlığı ve millet egemenliğini yani Cumhuriyet’i, bir diğer mazlum ülke için de istiyordu” dedi. Bu kapsamda, 21 Ocak 1925’te Arnavutluk’ta cumhuriyetin ilan edildiğini, 31 Ocak 1925’te ise Ahmet Zogu’nun cumhurbaşkanı seçildiğini aktaran Özcan, “Zaman ilerledikçe İtalya’dan daha fazla takviye alan Zogu, yetkileri kendi elinde toplayarak rejim değişikliğine gitti. Arnavutluk meclisi, 1 Eylül 1928’de, Zogu’yu kral ilan etti” tabirlerini kullandı.

‘HALKA İHANETLE SUÇLADI’

Zogu’nun krallığına Türk basınının büyük reaksiyon gösterdiğini söyleyen Özcan, “Tiran elçisi Tahir Lütfi Beyefendi, derhal Ankara’ya çağırıldı” dedi. Bir gün sonra da Atatürk’ün, Fransız “Petit Parisen” gazetesine konuştuğunu aktaran Özcan, “Atatürk, Zogu’yu cumhurbaşkanlığı yeminini bozmakla ve halkına ihanet etmekle suçladı. Mülakatın birtakım kısımları İngiltere’de 8 Ekim 1928 günlü üç gazetede yayımlandı. Bu mülakat, 11 Ekim günü Vakit gazetesinde de Atatürk’ün ‘Bunu kabul etmek o denli mi? Hayır, hayır. Hiçbir vakit kendisini kral tanımayacağım, tahminen bütün cihan tasdik eder. Ne olursa olsun ben bu adamın krallığını tasdik etmeyeceğim’ cümleleriyle yer aldı” sözlerini kullandı.

Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı’nın, Atatürk’ün beyanatına ait tekzip talep ettiğini lakin tekzip yayımlanmadığını, tersine Atatürk’ün kararlı tutumunun sürdüğünü vurgulayan Özcan, “Atatürk, Arnavutluk’ta halkın, parlamentonun, hükümet ve hatta Zogu’nun en yakın arkadaşlarının da baskılara direnerek, krallığı kabul etmemesi gerektiği kanaatindeydi. Hem elçinin geri dönmesine müsaade verilmedi hem de Mustafa Kemal ve Türk basınının Ahmet Zogu’ya karşı tenkitleri sürdü” dedi.

Cumhuriyet