İzmir’de 30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 118 kişinin vefatı ile sonuçlanan sarsıntının akabinde binlerce insan 7.5 aydır verilen kelamların yerine getirilmemesinden, topraklarının gasp edilmesinden ötürü mağdur edildi. Yüzlerce depremzede konteynırlarda yaşarken kimi depremzedeler kredilerin yüksek ve kısa vadeli olmasından ötürü kredi çekemedi, yıkılan konutlarını yapamadı. Devlet garantisinde olan DASK, yurttaşlara komik sayılar ödedi. Yüzlerce kişi hâlâ kayıp eşyalarını enkazlar ortasında bulamadı. Meskenlerinin metrekaresi düşürülen, eşyaları hırsızlar tarafından çalınan, kira ve eşya parası alamayan depremzedeler 7.5 aydır devlet tarafından yalnız bırakılmalarına isyan etti. İzmirli depremzedeler yaşadıkları meseleleri ve istedikleri tahlilleri Cumhuriyet’e anlattı.
KREDİ MAĞDURİYETİ
Binlerce depremzedenin gereğince desteklenmediğini belirten İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Lideri Haydar Özkan, bankaların verdiği faizli krediyi 10 yıla değil 20 yıla kadar uzatması gerektiğini söyledi. Özkan, “Depremin akabinde aylar geçti. Devlet, ‘Evini yık, güçlendir yahut kentsel dönüşümle yap’ teklifinde bulunuyor. ‘Sana da düşük faizli 10 yıl vadeli kredi imkânı veriyorum’ diyor. Tekrar mesken yapmanın bedeli en az 400 bin TL. Bankalar, düşük faizle kentsel dönüşüm kredisi olarak 200 bin lira veriyor. Para yetmediği için 100 bin TL de konut kredisi çektiğiniz vakit bunun aylık ödemesi 5 bin 200 TL’yi buluyor. Depremzede bu parayı nasıl ödeyecek. Taksitleri ödendi, pekala nasıl geçinecek? Şuan kredi alarak meskenini yapan bir tane depremzede yok. Devlet artık yanımızda olmayacak da ne vakit olacak?” dedi.
Eşi ve kızı ile konyetnırda yaşayan ve eşya yardımı almadığını belirten Nevzat Kaya, “Ailem ile birlikte kiracı olarak oturduğum mesken ağır hasarlı olarak belirlendi. Eşyaları almamıza dahi müsaade vermediler. Yardım yapacağız dediler fakat yardım yapılmadı” diye konuştu. Kaya, kelamlarını şöyle sürdürdü: Bize verdikleri 1 saatlik müddette özel eşyalarımızı sıkıntı aldık. 7.5 ay geçti ancak bize 30 bin TL değil, 5 bin TL taşınma parası verdiler. Neden eksik dediğimiz vakit “1 saat müddet verdik eşyalarınızı alsaydınız” diyerek alay ettiler. Eşya alamadığımız ve tertip kuracak para bulamadığımız için konteynır kentte yaşıyoruz. Hak sahiplerine mesken yapılıyor. Düşük faizle kredi veriliyor. Bizler de mağduruz, zelzele psikolojisi yaşadık. Konteynırda yaşamaktan bıktık.
Konutları hasarlı olduğu için eşyalarını alamayan ve içeri giremeyen depremzedelerin yaşadıkları yetmiyormuş üzere bir de hırsızlar mağdur etti. Ağır hasarlı olan meskenlerin önünde polis olmasına karşın hırsızlar içeri girerek kıymetli eşyaları aldı. Sarsıntı sonrasında vatandaşlar, enkaza ve hasarlı binalara can güvenliği münasebeti ile sokulmamış, yetkililer yıkım ve enkaz kaldırma sürecinin akabinde eşyanın teslim edileceğini açıklamıştı. Lakin yurttaşlar değerli eşyasına kavuşamadığını söyledi. Enkazdan canlarını güç kurtaran zelzele mağdurları bu defa de anılarının ve özel eşyalarını bulmak için kapı kapı devletin kurumlarını dolaşmak zorunda kaldı. Yıkılan binalardan çıkarılan enkazlar ayrıştırmak için Kemalpaşa’da boş bir alana götürüldü. Güvenlik güçleri eşliğinde yapılan ayrıştırmada birtakım para, tabanca ve ziynet eşyaları bulundu, teslim edildi. Ancak yüzlerce kişinin bilhassa altın ve paraları bulunamadı.
KİRA YARDIMI YETERSİZ
8 katlı binanın içerisinden çıkan emekli polis Erdoğan Dalkılıç, “Ağır hasarlı evimden eşyalarımızı alamıyoruz. Binamız yıkılmadı ancak içeri de giremiyoruz. Bütün anılarımız orada kaldı. Binamız yıkılmadığı için inşaat yapamıyoruz. Bina yıkılsın inşaat yapalım konutumuza taşınalım. Devlet bin TL kira yardımı yapıyor lakin benim kiram 3 bin TL. Eşimle birlikte emekliyiz. 3 bin 500 TL maaş alıp 3 bin TL kira ödüyoruz. Nasıl geçineceğiz. Kira yardımı 4 ay sonra bitecek o vakit ne yapacağız. Devlet bizim mağduriyetimizi çözsün” dedi. Binaları hasar alan depremzedelere Doğal Afet Sigorta Fonu (DASK) gereken ödemeleri yapmadı. Yücel Yılmaz Apartmanı sakinlerinden Türkan Değirmencioğlu, “DASK’tan 170 bin TL’lik zelzele sigortam var. Bunun yanı sıra bir de 130 bin TL’lik konut sigortam var. 300 bin TL üzere bir sayı almam gerekirken bina zelzelede değil de Etraf ve Şehircilik Bakanlığı yıktığı için para ödenmedi. DASK sırf 13 bin 295 TL tadilat ve boya badana parası yatırdı. Yıkılmış binaya tadilat parası teklif edildi. Benim üzere 34 daire yıkılmış binaya tadilat parası aldı. DASK ödeme yapmadığı için konut kredisi de ziyanımı karşılamadı. Hem sarsıntı hem DASK bizi mağdur etti. 15 yıldır DASK ve özel konut sigortası yaptırdık. DASK hayatta bir kere lazım olur. Bize de lazım oldu lakin bu sefer DASK ortada yok. Yanlıştan geri dönmelerini istiyoruz” dedi.
PLANLARA NEDEN İTİRAZ EDİYORLAR
30 Ekim İzmir sarsıntısının akabinde, sarsıntıda hasar gören konutların yine tıpkı metrekareyle yapılması için düzenlenen, plan notu 1 Mart’ta gerçekleştirilen İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis oturumunda onaylanmıştı. Geçtiğimiz haftalarda Kent Plancıları Odası Genel Merkezi yapılacak olan planla ilgili ‘iş yürümez, yeni bir plan yapılması gereklidir’ kararı aldı ve yargıya taşıyacaklarını açıkladı. Depremzedeler, “Bizler bu büyük borç yükünün altına girmekten korkarken Kent Plancıları Odası ne yapmaya çalışmaktadır? Kent Plancıları Odası almış olduğu bu kararla biz depremzedelerin mağduriyetlerine bir yenisini daha eklemektedir. Kent Plancıları Odası konutlarımızı terk etmek zorunda kaldığımız bu bölgede yapılan çok yüksek katlı gökdelenlere itiraz etmiş midir? Bu planlara neden itiraz ediyorlar. Başta Cumhurbaşkanlığı, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Bayraklı Belediyesi olmak üzere tüm yetkili kurumları biz depremzedelerin problemlerine kulak vermeye çağırıyoruz” diyerek plan notlarına itiraz etmekten vazgeçmelerini istedi.
Cumhuriyet
