Filiz Akın Özcan tarafından hazırlanan “Milli Mücadele’de Küçük Menderes Havzası 1919- 1923” başlıklı Yüksek Lisans Tezinin giriş kısmını okuyalım;
İzmir’in işgali ve Yunan katliamı Anadolu’da duyulduğunda büyük bir heyecan ve reaksiyon yarattı. İzmir’in doğusunda Küçük Menderes havzasında yer alan Ödemiş’te İzmir’in işgali haberi ulaştığında büyük bir reaksiyon oluştu. İzmir işgal edildiyse sıra Ödemiş’e de gelecekti. Çünkü bölge Aydın’a hakikat yapılacak genişlemenin güvenliğini sağlayacağı üzere İtalyan ilerlemesine de büyük ölçüde pürüz olabilecek pozisyona sahipti. 15 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkan Yunan ordusu, İzmir’i işgal ettiği gün sergilediği karanlık tabloyla Aydın vilayetinde büyük tedirginliğe neden olmuştur. Bu tedirginlik Ödemiş’te, direniş seslerinin yükselmesine yol açmıştır.
Mütareke yıllarında eşkıyalığın yarattığı asayiş ve güvenlik problemleriyle boğuşan Ödemiş halkı Yunan işgalini peş peşe gerçekleştirdikleri toplantılarda oluşturdukları Zımnî Cemiyet, Ödemiş Redd-i İlhak Heyeti ile yurtseverlerin konutlarında, Belediye’de, Ticaret odasında yapılan canlı tartışmalarla, etraf ile kurulan temaslar aracılığıyla durdurmaya çalışmıştır.
Bu çerçevede atılan en değerli adım kuşkusuz silahlı direniş niyetiyle birlikte Hacı İlyas köyünde verilen çabadır. Ödemiş’in Hacı İlyas köyü sırtlarında Yunan ordusuna karşı Ali Orhan (İlk kurşun) Beyefendi komutasında istekli köylü, efe ve birkaç yedek subaydan oluşan Yiğit Ordusu ismiyle birinci Kuva-yı Ulusala kümesinin direnişi Ulusal Mücadele’nin birinci kitlesel direnişi olmuştur. Batı Anadolu’da Yunan işgaline karşı silahlı faal ve büsbütün sivillerin iştirakiyle oluşan birinci örgütlü lokal direniş Ödemiş’te gerçekleşmiştir.
Kelam konusu direniş bu açıdan kıymetlidir. Askeri depoda bulunan silahlar halka dağıtılmış ve bir halk savaşı olarak Yunan ordusuna karşı direniş başlatılmıştır. Ödemiş direnişi, o günün sıkıntı bağlantı şartlarına rağmen süratli bir halde tüm Anadolu’ya yayılmış ve işgale karşı direnmenin moral açıdan da değerli bir sembolü olmuştur.
Cumhuriyet
