Tek geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan Kahramanmaraş’ın Nurhak ilçesinde yaşayan yurttaşlar bölgede bulunan maden ve taşocakları ile eleme tesislerinin yarattığı tabiat tahribatına reaksiyonlu. Mera hayvancılığı yapan Elif Çanak, “Ağaçlarımız kuruyor. Hayvanlarımız zehirleniyor.
Tabiatı olduğu üzere bıraksınlar” dedi. Nurhak Belediye Lideri İlhami Bozan da “Nurhak maden ocağını kaldırabilecek bir yer değil. Bir karar verilmeli: Ya hayvancılık ve tarım yapılacak ya da bunların hepsini yok edip Nurhak madene teslim edilecek. Maden ocağı varsa üretim yok” diye konuştu.
Leyla Kılıç ve İlhami Bozan
Kahramanmaraş’ın Nurhak ilçesinde yer alan maden ve taşocakları, eleme tesisleri ve HES projelerini yerinde incelemek üzere foto muhabirimiz Vedat Arık ile bölgeye gittik. Nurhak’ta tabiata ziyan veren her teşebbüse karşı olduğunu belirten ve tabiat dostu belediyecilik anlayışını benimsediklerini söyleyen İlhami Bozan ile CSK Madencilik şirketi tarafından boksit çıkarılan maden ocağına gitmek üzere yola çıktık. Zabıta gruplarının de bulunduğu takım yol üzerinde maden işletmecileri tarafından durduruldu.
TAHRİBAT KAÇINILMAZ
Maden işletmecileri ile Bozan ortasında enteresan bir diyalog yaşandı. Vazifeliler, İlhami Bozan’a “Yetkisiz bir formda maden alanına girip inceleme yapmanızı istemiyoruz. Bu kadar beşerle çalışma alanına girmeyin. Gelin yalnızca sizinle bölgeye gidelim” teklifinde bulundu. Bunun üzerine Bozan da “Ben zabıta ile belediye lideri olarak alanı incelerim. Muhtarım ve belediyede vazifeli arkadaşlarımla içeride incelemeleri yapacağım” karşılığını verdi. Bir mühlet yaşanan kelamlı tartışmanın akabinde Bozan ile birlikte maden alanına girdik.
Birçok noktada yürütülen dağınık çalışma ve oluşan derin çukurlar dikkat çeken noktalardı. Alanda incelemeler yaparken konuştuğumuz maden yetkilisinin ÇED gerekliliklerinin yüzde 100’üne uyulduğunu söylemesine karşı, kamyonların çıkardığı toz, açık bırakılan çukurlar ve yerinden sökülen ağaçlar bunun gerçeği yansıtmadığını gösteriyordu. Alandaki maden mühendisinin “Doğadan bir şey alınıyorsa tahrip etmeden alınmaz” kelamları de her şeyi anlatıyordu.
“NURHAK, MADENİ KALDIRAMAZ”
Adım adım gezdiğimiz maden çalışma alanının çabucak yanında hayvancılık yapanların kurduğu meskenleri gösteren Bozan, “Yaz mevsiminde yüzlerce aile burada hayvanlarını otlatır. Lakin maden ocağından ötürü artık hayvanlarını buraya getirmiyorlar. Zira çok büyük çukurlar var, toz var. Hayvanlarının ziyan görmesinden korkuyorlar” dedi. Nurhaklıların hayvancılık ve tarım ile geçindiğine dikkat çeken Bozan, “Nurhak maden ocağını kaldırabilecek bir yer değil. Maden ocağı için bu bölgeye ÇED olumlu kararı verilmesi tarım vilayet müdürlüğünün burayı tarım yeri olarak kabul etmediğini gösterir. Burası tarım yeri değilse yol boyunca gördüğümüz ekin alanları nedir? Hayvancılık yapılmıyorsa bu hayvanlar niçin burada? Bir karar verilmeli: Ya hayvancılık ve tarım yapılacak ya da bunların hepsini yok edip Nurhak madene teslim edilecek. Biz ilçemizi maden ocaklarına bırakmamak için elimizden gelen çabayı vereceğiz” dedi.
“TARIM TOZ ALTINDA”
Maden ocağının denetlenmediğini de söyleyen İlhami Bozan, “ÇED’in gerekliliklerine yalnızca kâğıt üzerinde uyuluyor. Gerekliliklere uyulmuş olsa aslında burada madenciler olmaz. Masa başında onay veriliyor. Gelip görsünler. Yoldan kamyon geçtiği vakit tarım yerleri toz altında. Bu bile ÇED olumlu kararının aslında hiç bölgeye gelinmeden masa başında verildiğinin göstergesi. Randıman yüzde 50 düştü. Maden ocağı varsa üretim yok” tabirlerini kullandı. Nurhak Etraf Derneği Lideri Ali Eğilmez ise güvenlik tedbirlerinin kâfi olmadığını kaydederek “Çukurlar hayvanlar için de büyük bir tehdit oluşturuyor” diye konuştu.
Maden ocağının yakınındaki mesken ve bahçenin bakımını yapan ziraat mühendisi Sefer Taşyürek yaz aylarında kamyonların ağır olarak toza neden olduğunu söyledi. Taşyürek “Yolları suladıklarını söylüyorlar ancak gereğince sulamıyorlar. Yoldan kalkan toz ağaçların yapraklarına yapışıyor ve bu toz, birtakım hastalıkları da beraberinde getiriyor. Kırmızı örümcek zararlısı üzere… Ağaçlarda çok şiddetli ziyanları oluyor” dedi.
Bölge sakinlerinden Mehmet Ali Yaş da “Toz randımanı düşürdü. Buğday, arpa ekiyoruz. Ceviz, elma, armut, kiraz yetiştiriyoruz. Eskisi üzere eser alamıyoruz. Yedi yıldır maden burada. Bahçemiz kırmızı örümceğe teslim oldu. İlaçlama ile güç kurtardık. Yeni madenler istemediğimiz üzere bu madenin çalışmasının durdurulmasını istiyoruz. Nurhak, tarım ve hayvancılık olmazsa yaşayamaz” diye konuştu.
HER YER TOZ
2010 yılında “ÇED Gerekli Değildir” kararı ile faaliyete başlayan ocak için geçen ekim ayında kapasite artırımına gidildi. Kapasitesini 1050 hektara çıkaran boksit madeni için ÇED olumlu kararı verildi. Lakin, boksit madeninden çıkarılan malzemeleri eleme tesisine götüren kamyonların çıkardığı toz ile tarım ve mera hayvancılığı olumsuz etkileniyor.
TABİATI OLDUĞU ÜZERE BIRAKSINLAR
Elif Çanak (47) 15 yıldır eşi ve çocuklarıyla hayvancılık yaptığını söyledi. “Maden ocağının hem bize hem tabiatımıza ziyanı var. Ağaçlarımız kuruyor” diyen Çanak, “Dallar tozdan görünmüyor. Hayvanlarımız zehirleniyor. Otları yemiyorlar, zayıflıyorlar. Hastalanıyorlar. 100 küsur hayvanım var. Onları otlatmak için her yaz buradayım. Madenden gelen patlama sesleri, oluşan çukurlar, çıkan toz hem tabiata hem beşere hem hayvana ziyanlı. Doğayı kendi haline bıraksalar her şey daha hoş olur. Tabiatı olduğu üzere bıraksınlar. Olanı olduğu üzere bırakmak en güzeli” dedi.
TARIMA DAYANAK YOK
Nurhaklılar, Han Yapı Taşocağı’na ilişkin taş- ocağına da karşı çıkıyor. Yaklaşık 1 kilometre yakınında yerleşim yerlerinin bulunduğu taşocağının çabucak karşısında mera hayvancılığı yapılıyor. Taş ocağının da faaliyetlerine son verilmesini isteyen İlhami Bozan, “Taşocağının etrafında bulunan bölgede mera hayvancılığı yapılıyor. En az 150 yıllık çadırlar var. Beşerler hayvanlarını alıp buraya geliyor. Maden ve taşocağına verilen bu dayanak tarım ve hayvancılığa verilmeli. Nurhak’ın tek geçim kaynağı tarım ve hayvancılık” dedi.
YARIN: NURHAK’TA HES GAYRETİ
Cumhuriyet
