ESO / L. CALÇADAGalaksi dışında keşfedilen birinci gezegen olma ihtimali, nötron bir yıldız yahut kara deliğin, onlara eşlik eden yıldızdan gaz çekmesinin X ışını yoluyla gözlenmesine dayanıyor.

Gök bilimciler, Samanyolu galaksisinin dışında keşfedilen birinci gezegen olma ihtimali taşıyan bir gök cismine rastladı.

Bugüne kadar Güneş Sistemi dışında 5000’e yakın gezegen bulundu. Lakin bunların tümü Samanyolu galaksisi içerisinde yer alıyor.

Galaksi dışında keşfedilen ve Satürn gezegeninin boyutlarına yakın olduğu belirtilen muhtemel yeni gezegen, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Chandra X-Ray Teleskobu ile tespit edildi.

Gezegen, Samanyolu galaksisinden 28 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 51 galaksisinde yer alıyor.

Galaksi dışı yeni gezegen mümkünlüğü, bu gök cisminin kendisine eşlik eden bir yıldız önünden geçerken onun ışığının bir kısmını engellemesi ile oluşan kararmanın teleskoplarla gözlenmesi sonucu tespit edildi.

Güneş Sistemi dışında binlerce gezegenin belirlenmesinde de bu teknik kullanıldı.

Nature Astronomy mecmuasında yayımlanan araştırma, ABD’deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dr. Rosanne Di Stefano ve grubu tarafından yürütüldü.

Öteki galaksilerdeki gezegen sistemlerini keşfetmede bu tekniğin kullanıldığını belirten Stefano, “Bu ikili X ışını, rastgele bir arada ışık bükümünü ölçebileceğimiz yegane prosedür ve gezegen keşfine uygun” sözünü kullandı.

Fakat Stefano, Samanyolu galaksisindeki gezegenleri keşfetmeye uygun olan bu metodun, büyük uzaklıklar kelam konusu olduğu için galaksi dışını gözlemede sorun yaratabileceğini belirtiyor.

Çünkü ara nedeniyle teleskoba ulaşan ışık ölçüsü azaldığı üzere, gözlenen alanda pek çok gök cisminin toplanmış halde karmaşa oluşturması tek tek yıldızların tespitini zorlaştırıyor.

NASAChandra teleskobu 1999’da cihanın sıcak bölgelerinden yayılan X ışını emisyonunu incelemek üzere uzaya gönderildi.

Daha fazla dataya gereksinim var

Araştırmacılar, X ışını yoluyla belirlenen cismin galaksi dışında yeni bir gezegen olarak yorumlanması için daha fazla dataya gereksinim olduğunu kabul ediyor.

Lakin bu cismin geniş bir yörüngeye sahip olması, önünden geçerken kararmasına yol açtığı yıldızın etrafından tekrar dolaşıp birebir noktaya gelmesinin 70 yıl sürmesi manasına geliyor. Bu ise kısa vadede tekrar müşahede imkanını ortadan kaldırıyor.

Yıldız ışığının kararmasına gaz yahut toz bulutunun yol açma ihtimalinin de göz önünde bulundurulması gerekiyor. Lakin gök bilimciler dataların gaz bulutu ile uyumlu olmadığını belirtiyor.

NASA / ESA / S. BECKWITH / HHTMessier 51 galaksisi, spiral formu nedeniyle Girdap Galaksisi olarak da isimlendiriliyor.

Araştırma sonuçlarını kaleme alanlardan biri olan Princeton Üniversitesi’nden Julia Brendtsson, “Heyecan verici ve önemli bir tezde bulunduğumuzu biliyoruz. Başka gök bilimcilerin de bu mevzuyu dikkatle incelemesini bekliyoruz” diyor.

Dr. Stefano da, yeni optik ve kızılötesi teleskopların, gök cismi fazlalığının yol açtığı karmaşa ve kararma sıkıntılarını telafi edemeyeceğini, bu yüzden de öteki galaksilerdeki gezegenlerin tespitinde X ışını dalga uzunluklarının ana yol olmaya devam edeceğini söylüyor.

Stefano ayrıyeten mikrolens sisteminin de galaksi ötesi gezegen keşfine katkıda bulunabileceğini de ekliyor.

Cumhuriyet