Buna nazaran Mars’ta evvelden yer aldığı düşünülen okyanuslar ve ırmakların kuruması, gezegenin küçük olmasından kaynaklanıyor.
Independent Türkçe‘nin aktardığına nazaran; NASA’nın Curiosity ve Perseverance üzere uzay araçlarının incelemeleri sayesinde bilim insanları, Mars’ın yüzeyinde çok eski periyotlarda sıvı halde su bulunduğu sonucuna ulaşmıştı.
Bulgulara nazaran Kızıl Gezegen bir vakitler göllere, ırmaklara ve hatta büyük bir okyanusa konut sahipliği yapıyordu.
Fakat bu yüzey suyunun tamamı, yaklaşık 3,5 milyar yıl evvel, Mars atmosferinin büyük bir kısmıyla birlikte buharlaşıp gitmişti.
Şimdiye dek bilim insanları, bu yok oluşun, gezegeni Güneş’ten gelen yüklü parçacıklardan koruyan global manyetik alanın kaybından kaynaklandığını düşünüyordu.
Lakin gökbilimcilerin yeni araştırması, bu yok oluşa bir faktör daha ekledi. Buna nazaran Mars’ın “kaderi” aslında daha baştan belirliydi. Çünkü gezegen bu su kütlesini taşıyacak ve koruyacak kadar büyük değildi.
Washington Üniversitesi’nden ve araştırmanın ortak muharrirlerinden gezegenbilimci Kun Wang, “Mars’ın mukadderatına en başından karar verilmişti” dedi ve ekledi:
“Kayalık gezegenlerin, ömrü destekleyecek ve levha tektoniğini sürdürecek ölçüde suyu tutabilmesi için bir boyut eşiği var.”
Bugularından hareketle araştırmacılar bu eşiğin Mars’ın boyutundan daha büyük olduğuna inanıyor.
Wang’ın laboratuvarında çalışan yüksek lisans öğrencisi Zhen Tian liderliğindeki araştırma grubu, Kızıl Gezegen’den geldiği tespit edilen 20 meteoriti inceledi.
Araştırmacılar, yaşları 200 milyon ve 4 milyar yıl ortasında değişen bu kayaçlardaki potasyum izotoplarının bolluğunu ölçtü. Bu izotoplar, Mars’taki su kütlesinin ölçüsü hakkında bilgi veriyordu.
İncelemeler, Mars’ın su da dahil olmak üzere uçucu elementlerini, oluşumunun birinci milyar yılında Dünya’dan çok daha süratli kaybettiğini ortaya koydu.
Çalışmanın müellifleri, Mars, Ay ve asteroit 4-Vesta’dan gelen meteoritlerle birlikte Dünya’nın bileşimini de tahlil etti. Bunun sonucunda bir objenin boyutuyla potasyum izotopunun bolluğunun alakalı olduğu keşfedildi.
Tüm bu bulgular, ufak gezegenlerin oluşum sırasında çok fazla su kaybettiği ve global manyetik alanlarının da nispeten erken sona erdiğine işaret ediyor.
Bilim beşerlerine nazaran bu durum, gezegenin atmosferinin de incelmesiyle sonuçlanıyor.
Araştırmanın bulguları, sırf Mars için değil, Dünya dışı hayat arayışının amacı haline gelen tüm gök cisimleri için değerli ipuçları veriyor.
Wang’a nazaran bu bulgular, hayat arayışındaki adayların sayısının azaltılmasında tesirli olabilir.
Bern Üniversitesi’ndeki Uzay ve Yaşanabilirlik Merkezi’nden ve araştırmanın müelliflerinden Klaus Mezger, “Bu çalışma, gezegenlerin yaşanabilir bir yüzey ortamının gelişmesi açısından kâfi oranda su kütlesi barındırması için hudutlu bir boyut aralığı olduğunu gösteriyor” dedi:
“Bu sonuçlar, gökbilimcilere öbür yıldız sistemlerindeki yaşanabilir ötegezegen arayışlarında rehberlik edecek.“
Cumhuriyet
