Sivas Katliamı’nın 28. yılında, sevdiklerini toprağa veren aileler dinmeyen acılarını Cumhuriyet’e anlattı:

Hüsne Kaya, katliamda iki evladı 12 yaşındaki Koray ve 14 yaşındaki Menekşe Kaya’yı kaybetti. Koray Kaya saz çalıyordu, Menekşe Kaya ise semah takımındaydı. Ablası Menekşe Kaya ile Sivas’taki Pir Sultan Abdal Anma Şenlikleri’ne gitmek için çok ısrarcı oldu ve annesi dayanamayıp Koray’a müsaade verdi. Koray ve Menekşe Kaya Madımak söndürüldükten sonra birbirlerine sarılmış halde bulundular. Koray, Madımak’ta katledilenlerin en küçüğüydü. Yaşasalardı Koray 40, ablası Menekşe ise 42 yaşında olacaktı. “28 yıl acılarımızı dindirmeye yetmedi” diyen Hüsne Kaya, hislerini şöyle anlattı:

İki çocuğunu kaybetmenin acısını yaşayan anne Hüsne Kaya, 28 yıl ayakta kalma çabası verdi. Bu süreçte Hüsne Kaya’nın bir kızı daha oldu. İsmini Menekşe koydu. Menekşe liseyi bitirdikten sonra ablası ve ağabeyinin katledildiği Sivas’ta bir üniversite kazandı, okudu ve tekrar Ankara’ya annesinin yanına döndü.

‘KATİLLER YARGILANMIYOR GAZETECİLER HAPİS’

“Çocuklarımı çok özlüyorum, onları çok arıyorum lakin elimden de hiçbir şey gelmiyor, çaresiz kalıyorum. Vakit acımızı azaltmak yerine daha da çoğalttı. Zira katiller hiçbir vakit cezasını çekmedi. Hak, hukuk, adalet yerini bulmadı. Bunlar yalnızca lafta kaldı. Üç katil Almanya’da, onların yüzünden mahkeme devam ediyor. Ne Türkiye’ye gönderiyorlar ne de Türkiye onları istiyor. Evlendiler, mal mülk sahibi oldular, çocuklarını evlendirdiler, torunları oldu. Katiller bulunup yargılanmıyor lakin gençlerimizi, gazetecilerimizi, yazarlarımızı en ufak bir şeyde cezaevine koyuyorlar. Biz burasının utanç müzesi olmasını istedik, onlar tuttu burasını kültür merkezi yaptılar. Yediden 70’e 33 canın yandığı, türkünün, şiirin, sanatkarın, kültürün yakıldığı yerin ismini kültür merkezi koydular. İşte bizi bu türlü bir ülkede yaşamaya mahkûm ettiler. Bütün bunlar 28 yıldır acımızı azaltmadı, çoğalttı.”

TOPLUMUN KORKUSUNU, SUSKUNLUĞUNU TEST ETTİLER

Şair, müellif Zerrin Taşpınar, katliamdan sağ kurtulan 51 kişinin ortasındaydı. 28 yıldır o yangının içinden çıkamadığını, yanmaya devam ettiğini söyleyen Taşpınar, Madımak Katliamı’nın toplumda bir endişe yarattığını tabir etti. Taşpınar, “Topluca bir katliam. Alevileri katletmek için yapılan Çorum, Maraş olayları üzere değildi bu, toplumun her kesitinden beşerler orada yakıldılar. Bu dincilerin gücünü göstermesi açısından değerliydi ve gösterdiler. Toplumun korkusunu ve suskunluğunu test ettiler. Uğur Mumcu’nun niye öldürüldüğünü o gün çok daha iyi anladım. Kendini din ile tanımlayan bu bölümlerin neleri yapabileceklerini görmüş olduk. Madımak Katliamı’nın izleri hâlâ içimizde ve ülkemizde sürüyor. Bizler nasıl hayata döndük ise ülkemiz de bir gün hayata dönecektir” dedi.

BİR ORTADA YAŞAMAYA DARBE

Selahattin Akarsu, katliamda halk ozanı amcası Muhlis Akarsu’yu kaybetti. 28 yılda adaletin yerini bulamadığını kaydeden Akarsu, şunları söz etti: “Madımak, insanlığın yüreğinde, şuurunda yanmaya devam ediyor. Nasıl ki bin yıldır Kerbela katliamı unutulmadı, günümüzde ve Cumhuriyet periyodunda yaşanan bu dehşetli Madımak Katliamı da asla unutulmayacaktır. Bu yara o denli bir yara ki mağdurlar tarafından asla unutulmayacak toplumsal bir yaradır. Ülke birliğine, vatan bütünlüğüne, kardeşliğimize bir ortada yaşama kültürümüze vurulmuş en büyük hançerdir. Madımak’ı bir utanç müzesine dönüştürme gayretine her kesitten, beşerim diyen herkesin ortak olması lazım. Herkesin ortak acısı olduğunu devlet de ilan etmeli, bir daha yaşanmaması için önlem almalıdır.”

CUMHURİYETLE HESAPLAŞMA

Ana ekseni “siyasetin Sivas’ı, Sivas’ın siyaseti” olan “Kızıldan Yeşile Sol, Aleviler, Alibaba Mahallesi ve Sivas’ta Dönüşen Siyaset” başlıklı kitabın müellifi olan Kemile Cet, Madımak Katliamı’na ait şu değerlendirmelerde bulundu: “Kimlik siyasetlerinin ön plana çıktığı bir periyotta yaşanan bu kıyım, İslamcı siyasetin Cumhuriyetle tıpkı vakitte Cumhuriyetin toplumsal tabanını oluşturduğu düşünülen, Osmanlı İmparatorluğu devrinden beri dinsel-kültürel nedenlerle dışlanan Alevilerle hesaplaşmasıdır; Cumhuriyetin kurulduğu yerde yıkılmasıdır.”

PARLAMENTO SEVİYESİNDE TAKVİYE

Türel süreçte yaşanan skandalları mağdur ailelerin avukatı eski CHP milletvekili Şenay Sarıhan, Cumhuriyet’e anlattı: “Davaya Refahyol’da o vakit milletvekilliği yapan Şevket Kazan avukat olarak girdi. Parlamento seviyesinde bu gericiliğe takviye olduğunu gösteriyordu. Mahkemede sanıklar inanılmaz bir saldırganlık, saygısızlık gösterdiler, hiçbir cezai süreç yapmadı. Aziz Nesin’in tahrik ettiği gerekçesiyle indirim bile verildi sanıklara. Mahkeme birinci etaptan itibaren çok sayıda da tahliye yaptı. Yargıtay kararı bozdu lakin hakkında idam cezası istenen sanıkların kıymetli bir kısmı aslında tahliye olmuşlardı. Bunlar hiçbir vakit bulunamadı. Hakkında cezası katılaşmış olan 9 kişi yurtdışındaydı. Bunlar hiç yakalanmadılar, şu anda yurtdışındalar. Erçakmak ve arkadaşları diye 6 kişi yakalandı ve ‘Erçakmak ve arkadaşları’ olarak devam eden dava zamanaşımından düşürüldü. Cafer Erçakmak’ı biz yurtdışında diye biliyorduk. Son dakikaya kadar meskenine gidilip ‘evinde bulunmadı’ deniliyordu lakin Türkiye’de hayatını kaybetti. Mezarını açtırdık. DNA testi incelemesi yaparken eşinden de DNA testi almak üzere garip bir teşebbüste bulunuldu. Şu an 3 sanıkla ilgili davamız sürüyor.”

Aziz Nesin itfaiye merdiveninden, saldırgan kalabalığın içine hakikat itildi.

YETKİLİLER VE DEVLET, KATLİAMA SEYİRCİ KALDI

– Tarih 2 Temmuz 1993… Pir Sultan Abdal Şenlikleri’nin 4’üncüsüne katılmak üzere sanatçı ve aydınlar Sivas’a gelerek Madımak Oteli’ne yerleşti. Şeriatçı bir kitle ayaklandı ve aydınları maksat gösterdi.

– Küme cuma namazı çıkışında “Sivas laiklere mezar olacak”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak”, “Sivas Aziz’e mezar olacak” sloganları atarak kültür merkezinin önüne, akabinde Madımak Oteli’ne yürüdü.

– Otelde mahsur kalan aydınlar periyodun başbakanı, içişleri bakanı, başbakan yardımcısı dahil olmak üzere öteki yetkilileri aradı. Yetkililer “Korkmayın her türlü tedbir alındı” dedi.

– Saldırganlar giderek vahşileşti, otelin perdelerini akaryakıtla tutuşturdu. Devletin gözü önünde bir katliam yaşandı. Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin’in de ortalarında bulunduğu 33’ü aydın ve 2 otel vazifelisi hayatını yitirdi.

– Ortalarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi imkanlarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki vazifeli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan zıt görüşlü kalabalığa hakikat itildi.

SKANDALLARLA DOLU DAVA SÜRECİ

– Polis kayıtlarına nazaran Sivas’taki olaylara 15 bin kişi katıldı, lakin çok hudutlu sayıda dava açıldı. 200’e yakın kişi gözaltına alınırken bunlardan 124’ü kesin ceza aldı.

– Ankara 1 No’lu DGM’ye sunulan iddianamede olayların nedeni, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” ortasında sayıldı.

– Sanıkların avukatlığını üstlenenler ortasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında sanıkları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi yer aldı. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AKP ve Saadet Partisi’ne katıldılar ve içlerinden üst idare vazifelerine yükselenler oldu.

– Dava 13 Mart 2012’de zamanaşımından düştü. Devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Milletimiz için, ülkemiz için iyi olsun” dedi.

– Firari sanıklardan İhsan Çakmak’ın 1997’de askere alındığı, 1999’da Sivas’ta evlendiği, çocuğunu nüfusa kaydettirdiği ve Emniyet’e başvurup ehliyet aldığı ortaya çıktı. Sanıklardan Yılmaz Bağ’ın ise aranırken Sivas Kangal ilçesinde düğün yaptığı belirlendi.

– Geçen yıl ise katliamın sanıklarından ağırlaştırılmış ömür uzunluğu (müebbet) mahpus mahkumu Ahmet Turan Kılıç (86) Erdoğan’ın özel müsaadesi ile tahliye edildi.

Cumhuriyet