İzmir’in Karşıyaka ve Karabağlar belediyeleri ile TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi iş birliğinde “Deprem ve Kentsel Dönüşüm Çalıştayı” düzenlendi. İzmir’i vuran 30 Ekim zelzelesinin sonuçları, yapılması gerekenler ve kentsel dönüşüm / yenileme konusunun tüm taraflarıyla ele alındığı çalıştayda değerli bildiriler verildi.

Karşıyaka Zübeyde Hanım Nikahevi’nde gerçekleştirilen çalıştaya Karşıyaka Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, Karabağlar Belediye Lideri Muhittin Selvitopu, İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İdare Şurası Lideri Aksiyon Ulutaş Ayatar, alanında uzman akademisyenler, meslek örgütleri ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, Belediye Meclisi üyeleri ve bürokratlar katıldı. Karşıyaka Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, “Artık herkes sağlam binalarda oturmadığımız ile ilgili daha kaygılı hale geldi. Karşıyaka tabanı ve binalarının eskiliği nedeniyle önemli bir zelzelede büyük sorun yaşayabilecek, risk altındaki bir bölge. Bu nedenle İzmir’de kentsel dönüşüm çalışmalarının en öncelikli formda yapılması gereken bir ilçe. Son sarsıntıda yıkılan bina olmaması yanlış bir kanaat uyandırmamalı. Büyük bir sarsıntıda en büyük hasarı alacak ilçelerden biriyiz. Bu manada biz de daha fazla gecikmeden, ivedilikle harekete geçebilmek için Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü kurduk. Önümüzdeki süreçte kentsel dönüşümü gerçek manasıyla Karşıyaka’da uygulama konusunda bir irademiz var bunu kararlılıkla gerçekleştirmek istiyoruz. süreci bilhassa İzmir Büyükşehir Belediyesi ile birlikte götürmemiz gerektiğinin şuurundayız. Tunç Liderimiz da kentsel dönüşümü hakikaten çok ciddiye alıyor ve tez tahlil için kendi grubunu çalışmaya başlatmış durum” dedi.

“İKİ YASA BİRLEŞMELİ”

Karabağlar Belediye Lideri Muhittin Selvitopu zelzeleyle birlikte kentsel dönüşümün kıymetinin bir kere daha ortaya çıktığını belirterek, “Türkiye’de kentsel dönüşüm çalışmaları iki farklı yasa çerçevesinde sürdürülüyor. Biri 5393 sayılı yasanın 73. hususu doğrultusundaki uygulamalar, başkası de 6306 sayılı yasadır. 73. husus, uzlaşmayı öngören bir yasa hususudur. Belediye alan hudutlarını tespit eder, çalışmasını Bakanlık onayı sonrasında uygulamaya geçirir. 6306 sayılı maddede ise yükümlülük direkt Bakanlığa aittir. Bu istikametiyle eksiktir. Lokal idareler kentin belleğidir, kenti en iyi tanıyan lokal idarelerdir. Kentsel dönüşüm çalışmasının dışında tutulmaları kabul edilemez. Amaç tıpkı ise bu iki yasa birleştirilmelidir” dedi.

İZMİR BÜYÜKŞEHİR’İN YAKLAŞIMI

Selvitopu şöyle devam etti: “Bugün Karabağlar’da üç farklı bölgede kentsel dönüşüm çalışması var. İkisi Bakanlık, biri de Büyükşehir Belediyemiz tarafından yürütülüyor. Büyükşehir’in çalışması Uzundere’de yüzde 100 uzlaşı anlayışı ile hayata geçiriliyor ve çok başarılı bir örnek. Bu çalışma öncesinde Uzundere’de halka çok sayıda toplantılar yapıldı, dönüşüm alanı içerisinde ofisler oluşturuldu. Vatandaşların, bilhassa de bayanların, konut hanımlarının direkt bilgilendirilmeleri sağlandı. Biz o süreçte her türlü bilgiyi oraya taşıdık. Bayanlar ikna oldular, tahminen konuttaki eşlerini de onlar ikna ettiler. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kentsel dönüşüm yaklaşımı şu an da Türkiye’nin hiçbir yerinde yoktur. Bilhassa yerinde dönüşüm kavramını ülkemizde mevzuata da sokan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı projelerdir. Bizim Bakanlık ile yürüttüğümüz kentsel dönüşüm çalışmamız Osman Aksünel ve Aksoy Aşık Veysel’de var. Planlama bitti sunduk lakin bu evreye gelene kadar bütün tahliller yapıldı, tahliller tartışıldı onaydan sonra uygulamaya geçilecek. Maksadımız daha çağdaş bir Karabağlar yaratmak. Kentlerdeki çarpıklık hepimizin sorunu. Hakikat projeyi kim yaparsa yapsın ben desteklerim. Kentsel dönüşüm çok taraflı bir çalışmadır; toplumsal dönüşüm istikameti de ihmal edilmemelidir. Bu çalıştayın düzenlenmesinde Karşıyaka Belediyemizin büyük emeği var. Biz de Karabağlar olarak takviye verdik bu manada da Karşıyaka Belediye Liderimiz Cemil Tugay ve çalışanlarına teşekkür ediyorum.”

ACI TABLO: DÜNYADA BİRİNCİYİZ

İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İdare Konseyi Lideri Hareket Ulutaş Ayatar ise konuşmasının başında 30 Ekim sarsıntısının sonuçlarına dair bilgileri iştirakçilerle paylaştı. Ayatar “Dünyada 2020 yılında meydana gelen sarsıntılarda toplamda 205 kişi hayatını yitirdi. Bu kayıpların 159’u maalesef ülkemizde; İzmir, Elazığ ve Bingöl’de gerçekleşti. Maalesef 30 Ekim zelzelesi ile İzmir, ölümlü sarsıntılarda birinci sırada. Kentimizde zelzele nedeniyle 118 insanımızı kaybettik, binden fazla insanımız yaralandı. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran 100’ün üzerinde yıkılmış ve acil yıkılması gereken, 700 civarında ağır hasarlı, 800 üzerinde orta hasarlı, 8 bin civarında da hafif hasarlı bina tespit edildi. İnşaat Mühendisleri Odası olarak da bir rapor yayınladık, üniversiteler de pek çok rapor yayınladı. Buna nazaran; zelzelede tümüyle yıkılan, kısmen göçen ve en çok hasar gören binalar Bayraklı’daki betonarme ve yığma yapılar oldu. Betonarme binalar içerisinde Bayraklı’dan sonra en çok hasar alan ikinci ilçe Karşıyaka oldu. Onu da Buca ve Menderes takip etti. Betonarme ve yığma binaları bütün olarak düşünürsek, Bayraklı’nın akabinde Bornova, Konak ve Karaburun en çok hasar alan ilçelerdi. Zelzeleden en çok etkilenen yapılar 8 katlı betonarme ve tek katlı yığma yapılar olarak belirlendi. Bu sarsıntı bize kontrol sisteminin ne kadar değerli olduğunu, yapı stoğunun sorgulanması ve risk taşıyanların yenilenmesi gerektiğini de gösterdi” diye konuştu.

“DOĞRU BİNA YAPMAYI ÖĞRENMELİYİZ”

ODTÜ İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazilet Canbay da sunumunda yapı güvenliği konusunu ele aldı. Canbay “Birinci sorun tasarımı gerçek yapmamamız. Bilgisayar programlarının kölesi olmuş durumdayız. Çok kıymetli bir husus var. Evvelki yıllarda yaşanan sarsıntılardan gerekli dersleri çıkarsaydık, son 20-30 yapılan sıfır binaların tamamını kusursuz yapsaydık esasen en büyük sorun çözülmüştü. Yanlışsız bina yapmayı, hakikat taşıyıcı sistemi seçmeyi, uzman mühendislik kullanmayı öğrenmemiz gerekiyor. Güçlendirmeden de korkmamalıyız. 30 yıllık bir binayı yıkıp tekrar yapmak yerine yüzde 20 maliyetle güçlendirip bir 30 yıl daha oturabilirsiniz” dedi.

BARCELONA VE ESKİŞEHİR ÖRNEKLERİ

Mimarlar Odası İzmir Şubesi İdare Konseyi Lideri Başkanı Dr. İlker Kahraman da gerçek kent planlamasının nasıl yapılması gerektiği konusunda bilgiler verdi. Barcelona’dan Eskişehir’e kadar iyi uygulama örneklerini paylaşarak dönüşümün en kıymetli noktalarına dikkat çekti; uygulamaların hayat kalitesini arttırma amacı üzerine planlanması gerektiğini vurguladı.

İnşaat Mühendisi ve Jeoloji Mühendisi Dr. Mustafa Koç ise yer – yapı etkileşimi konusunda bir sunum gerçekleştirdi. Denizden gelebilecek tehlikelere, doldurulmuş alanlardaki risklere ve oluşabilecek heyelanlara dikkat çeken Koç, bu hususlarda tedbirler alınması gerektiğini söyledi. Karşıyaka’da sıvılaşma tahlilleri yapılmasına muhtaçlık olduğunu lisana getirdi. Ayrıyeten kamuda kâfi yetkinlikte mühendis olmadığını tabir eden Koç, sarsıntı geoteknik mühendisliğinin farklı tutulması gerektiğini de lisana getirdi.

Cumhuriyet