Anamorfoz, görsel sanatlarda kullanılan bir teknik: Belli bir noktadan ya da bir prizma aracılığıyla, baktığınızda görebildiğiniz ve anlayabildiğiniz, lakin onun dışında baktığınızda yalnızca çeşitli eşya ve cisimleri gördüğünüz bir eser! Hani körlerin fili tanımlaması üzere biri kuyruğunu tutmuş, biri kulağını, kim neyi tuttuysa onu anlatmış, filin bütününü görememişler! Çekyalı heykeltıraş Patrick Prosko, yapıtlarını bu prosedürle yapıyor. Mermer işi yapan Temmer Marble’ın sahibi iş insanı Rüstem Çetinkaya kendisinden bir Atatürk portresi yapmasını isteyince evvel siyasetle ilgisi olmadığını ve siyasi bireyler üzerine çalışmak istemediğini söylüyor lakin Atatürk’ün kimliğini araştırmaya başlayınca onun bir siyasetçi değil, yüzyılın en kıymetli devrimcisi, yok olmuş bir ülkeyi tekrar yaratan bir başkan, bir lider, bir kumandan, bir bilim insanı, bir ulusun Ata’sı olduğunu anlayınca o denli bir şevkle koyuluyor ki işe sonunda olağanüstü bir eser çıkıyor ortaya. Atatürk’ün kullandığı eşyaları ve ehemmiyet verdiği pahaları simgeleyen 93 temada tam 539 modül seçiliyor, antikacılardan. Rüstem Çetinkaya için en zoru da bu olmuş galiba! Bunların tarihi eser olmadığı tek tek belgeleniyor ve hepsi paketlenip Çekya’ya sanatkarın atölyesine gönderiliyor. Çalışma orada tamamlanıyor. Bu aslında biraz da meczup işi.
(Soldan sağa) Rüstem Çetinkaya, Ali Koç, Patrick Prosko, Mine Sofuoğlu.
ÜÇ AY, ÜÇ SAAT
“Heykeli yapmak üç ay, yerleştirmek üç saat sürdü” diyor Patrick. “Atatürk’ün niyetleri benim çok önemsediğim unsurlar, laikliğe, demokrasiye verdiği kıymet, bayanlara seçme ve seçilme hakkını herkesten evvel vermiş olması üzere. Birçok ülkenin bugün bile Atatürk üzere bir başkana muhtaçlığı var” diyor. Rüstem Çetinkaya, Atatürk sevgisiyle Patrick Prosko’ya bu yapıtı ısmarlayıp yaptırdıktan sonra bunu İzmir Doğaltaş Fuarı’nda ve daha sonra Verona Fuarı’nda kendi standlarında sergilemiş. Manzara toplumsal medyada viral olmuş. Herkes yapıtı görmek isteyince Rahmi Koç Müzesi’nde sergilenmesi için Koç Holding İdare Şurası Lider Vekili Ali Koç’la görüşmüş. Sonrasını ondan dinleyelim: “Rüstem Beyefendi yapıtı anlatıp müzede sergilenmesini isteyince çok etkilendim. Fakat aklımdan sanki ne kadar bir bedel isteyecek diye de düşünüyordum. Hiçbir bedel istemedi! Müze müdürümüz Mine Sofuoğlu’na gerekli çalışmayı yapmasını söyledim. Müzecilikte ulaştığımız noktada Atatürk’ün çağdaş bir toplum yaratma uğraşları doğrultusunda bu bahse verdiği ehemmiyetin ve attığı adımların büyük ehemmiyeti var.” Rüstem Çetinkaya ise “Bu eser artık halkın malı. Burada sergilenmesini çok istiyordum. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda sergilenmeye başlaması da çok manalı.” diyor. Eser, Sütlüce’deki Rahmi Koç Müzesi’nin çabucak girişinde, yıl sonuna kadar görülebilecek. Ali Koç’un dileği ise daha sonra gerçek yeri, Anıtkabir’e gitmesi.
GÖRMEK İSTERSENİZ
Yapıta baktığınız vakit iki şey görebilirsiniz: sağdan soldan toplanmış eski püskü eşyalar, şapka ihtilalini anlatan şapkalar, bir kağnı tekerleği, bir kılıç, daktilo, ıvır kıvır! Fakat geri çekilip bütüne baktığınız vakit onun masmavi gözlerini de görüyorsunuz, Atatürk’ü de seviyorsanız görürsünüz, bir avuç bedbaht üzere ona reaksiyon duyuyorsanız işte o eşyaları görürsünüz yalnızca, Atatürk’ü anlayamadığınız üzere yapıtı de anlayamaz, duyamazsınız! Yıl sonuna kadar sergileniyor.
Cumhuriyet
