Geçtiğimiz hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), beklenmedik halde yüksek oranlı faiz indirimi gerçekleştirmişti. Dövizde öngörülemez yükseliş süratle devam ederken Türk bankalarının durumu ise merak ediliyor.
Yaşanan son gelişmeler çerçevesinde Türk lirasındaki büyük düşüle bir arada Türk bankalarının bedeli düşüyor mu? İktidar döviz kurunu taammüden mi yükseltiyor? Ekonomist ve maliyeci Prof. Dr. Duran Bülbül, TCMB’nin ve iktidarın iktisat alanındaki son müdahelerini Cumhuriyet.com.tr‘ye kıymetlendirerek, Türkiye’nin makro-ekonomik istikrar açısından bir eksen kayması yaşadığı söyledi.
Türkiye’nin “makro-ekonomik istikrarsızlığa” sahip olduğunu belirten Bülbül, Merkez Bankası’nın ülkenin sigortası olduğuna dikkat çekti. Sigorta olma misyonunu 128 milyar doları nereye kullandığını açıklayamayarak kaybettiğini söyleyen Bülbül, “Bugün Merkez Bankası’nın net rezervi -52 milyar dolardır. Bu rezerv ile kur ve fiyat istikrarı sağlanamaz” dedi.
“TEK ADAM EKONOMİSİ”
Bugünkü makro-ekonomik krizin, döviz ve faiz krizini aştığının altını çizen Bülbül, “Artık ülke tüm alanlarda makro-ekonomik istikrarsızlık yaşamaktadır. Bu nedenle ileriye yönelik bir fiyatlandırmayı hiçbir ünite ve kurum yapamamaktadır. Merkez Bankası’nın temel vazifesi fiyat istikrarını sağlamak ve fiyat istikrarını sağlayarak makro-ekonomiye garanti vermektir. Artık bunu da yapmamaktadır. Merkez Bankası eksi (-) rezervler ile paraya ve faize hükmedemez. Bu devirde paraya hükmeden faiz değil dolar olmuştur” diye konuştu.
Bülbül, kelam konusu müdahaleler gerçekleşmediği takdirde piyasanın daha hakikat bir formda işleyeceğinin altını çizerek, “Bu piyasa hür piyasa iktisadından ‘tek adam ekonomisine’ dönüşmüştür” dedi.
DÖVİZ KREDİLERİ KİMLERE VERİLİYOR?
Türk lirasındaki büyük düşüşün Türk bankalarının pahasını düşüreceğine dikkat çeken Bülbül, şu sözleri kullandı:
“Türk bankalarının etkin büyüklüğü ve bilançoları TL ile ölçüldüğü için dolar kurunun artması ile dolar kararındaki varlıklar paha kaybına uğrayacaktır. Ayrıyeten döviz kredilerinin de kimlere ve nasıl verildiği bilinmemektedir. Bunların da dönüşü önemli bir biçimde şüphelidir. Bu durum önümüzdeki periyotlarda önemli sorunlar doğuracaktır. Bu da bankaların etkin büyüklüğünün küçülmesine neden olacaktır.”
İKTİDARIN HEDEFİ NEDİR?
İktidarın maksadının kuru yükseltip ülkeye döviz çekerek, kuru tekrar düşürmek olabileceğini anlatan Bülbül, şunları kaydetti:
“Şunu unutmamak gerekir; kuru yükselttiğinizde tekrar istediğiniz seviyeye çekemezsiniz. Zira elimizde kâfi döviz rezervimiz yok. Lakin döviz içeri girip TL’ye çevrildiğinde iktisatta yüksek ölçüde TL olacaktır. Daha sonra ise kur düştüğünde dışarı çıkan para artacaktır. Bu durumda; Türkiye net sermaye transferi yapmış olacak ve bu da öteki bir krizi tetiklemiş olacak.”
İSTİKRARSIZLIĞA KARŞI “KÖR VE ÖNGÖRÜSÜZ”
Türkiye’nin risk priminin giderek yükseldiğini söyleyen Bülbül, şunları söyledi:
“Dış sermayenin ülkeye girmesi risk olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun en temel nedeni; siyasi iktidarın kendisidir. Bu da beraberinde ekonomik, siyasi ve hukuku güvensizliği getirmektedir. Temel sorun şudur; iktidar artık makro-ekonomik istikrarsızlığa karşı hem ulusal hem de memleketler arası planda kör ve öngörüsüz olmuştur. Bu nedenle de hakikat iktisatta olumlama yapmak mümkün değildir.”
ZİYAN GÖRECEK OLAN KÜÇÜK BİRİKİMLERİ OLAN YURTTAŞLAR
Bülbül son olarak Merkez Bankası’nın 200 baz puan indirdiğini anımsatarak, tıpkı indirimlerin konut, tüketici ve ticari kredilerde olmadığını söyledi. Daha çok mevduat kredilerinde 200 baz puan indirildiğini kaydeden Bülbül, son olarak şu tabirleri kullandı:
“Bu manada da iktidar artık piyasaya ve bankalara hükmedemez. Bu faiz indiriminde ziyan gören küçük birikimleri olan yurttaşlar olacaktır.”
Cumhuriyet
