ABD’de “tarihi” olarak nitelendirilen 3 Kasım başkanlık seçimlerine 4 gün kala anketler, Demokrat Joe Biden’ın yaklaşık 7 puan önde olduğunu gösterirken 2016’daki seçim sürecini hatırlatan analistler, Cumhuriyetçi Donald Trump’ın da kazanma bahtının hala sürdüğünü belirtiyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının tesiriyle “sıra dışı” seçim süreci yaşanan ABD’de Trump ile Biden’ın yarıştığı ve 3 Kasım Salı günü yapılacak 59. başkanlık seçimlerinin galibinin kim olacağı merakla bekleniyor.
Seçimler öncesi anketlerdeki son durum yakından takip edilirken 2016’dan bu yana anketlerin güvenilirliği de kamuoyunda soru işareti olarak görülüyor.
ABD’nin önde gelen siyasi tahlil sitelerinden “Real Clear Politics”in ulusal bazdaki tüm anketlerin ortalamasını derlediği anket sonuçlarına nazaran, Biden, ülke geneli anketlere nazaran yarışı Trump’ın 7,4 puan önünde götürüyor.
Seçimin asıl bahtını belirleyecek kritik eyaletlerde de Biden, daha küçük farklarla da olsa Trump’ın önünde gözüküyor.
270 DELEGEYE ULAŞAN LİDER OLUYOR
3 Kasım Salı günü yapılacak başkanlık seçimlerinde seçmenler, temel olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor.
ABD’de “Delegeler Kurulu” (Electoral College) ismi verilen bu sistemde her eyalete farklı tartılarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, lider olmaya hak kazanıyor.
Burada toplamda daha fazla oy alan değil, daha fazla delegeye ulaşan kişinin lider olması, eyaletler ortasındaki istikrarın gözetildiği Amerikan siyasal sisteminin dikkat alımlı özelliklerinden biri olarak biliniyor.
2016’daki son seçimleri kazanan Trump, 304 delegeye ulaşmış fakat rakibi Hillary Clinton, Trump’tan yaklaşık 3 milyon daha fazla oy almıştı.
SEÇİMİN YAZGISINI “SALINCAK EYALETLER” BELİRLİYOR
Her ne kadar ulusal anketlerde Biden ortayı açmış görülse de ABD’de seçimin mukadderatını Cumhuriyetçi ile Demokratlar ortasında gidip geldikleri için “swing (salıncak)” olarak isimlendirilen eyaletler belirliyor.
Başkanlık için ulaşılması gereken toplam 270 delege sayısının 101’ini teşkil eden 6 salıncak eyalette 2020 seçimlerinde oyların belirleyici en kıymetli iki eyaleti olarak Pennsylvania ve Florida öne çıkıyor.
Demokrat aday Biden, Pennsylvania’da 13 Ekim’de 7 puan öndeyken şu anda da Trump’a karşı 4,3 puan avantajını sürdürüyor.
Florida’da ise 13 Ekim’de Biden 3,7 puan öndeyken Trump, son periyotta ivme kazanarak farkı 1,4 puan düzeyine indirmeyi başardı.
Öteki salıncak eyaletler ortasındaki Wisconsin’de 13 Ekim’de temmuzda 5,5 puan önde olan Biden şu anda 6,4 puan önde görünürken Michigan’da 17 Ekim’de 6,7 puan önde olan Demokrat aday, şu anda 6,5 puan önde gidiyor.
Yarışın en başa baş gittiği salıncak eyaletlerin başında ise Florida’dan sonra Kuzey Carolina geliyor. Trump’ın vakit zaman öne geçtiği eyalette 13 Ekim’de 1,4 puan önde olan Biden, şu anda yalnızca 0,6 puanla öne geçmiş durumda.
Arizona’da da 13 Ekim’de Biden 2,7 puan önde görünürken şu anda adaylar, bu eyalette başa baş pozisyonda.
Tüm bu sayılar göz önüne alındığında seçimlerin bahtını belirleyecek 6 kritik eyaletteki anketlere nazaran, iki rakibin birbirine epey yakın oranlar yakaladığı gözleniyor.
ANKETLER, 2016’DA SALINCAK EYALETLERDE YANILDI
2016 seçimlerine 4 gün kala yapılan 4 Kasım 2016 tarihli anketlere bakıldığında, salıncak eyaletlerin 4’ünde yarışı Clinton önde götürürken 8 Kasım gecesi 6 eyaletin de kazananı Trump oldu.
Clinton, 4 Kasım 2016’da Michigan ve Wisconsin’de 5,5 puan, Pennsylvania’da 3 puan, Florida’da ise 1 puanla yarışı önde götürüyordu.
Son günlere kadar Arizona ve Kuzey Carolina’da da yarışı Clinton’ın gerisinde götürse de Trump, 4 Kasım’da Kuzey Carolina’da 1, Arizona’da 4 puan avantaj yakalamıştı.
ANKETLER, SEÇİMLERE AİT NE KADAR FİKİR VERİYOR?
ABD’de bilhassa 2016 seçimlerinin akabinde anketlerin güvenilirliği ve seçimler hakkında ne derece fikir verdiği de tartışmaya açıldı.
14 Kasım 2016’da ülke geneli anketlerde Hillary Clinton 1,6 puan önde gidiyordu. Hatta seçimlerin yapıldığı 8 Kasım 2016 günü bile Hillary Clinton’ın 3,2 puanla Trump’ın önünde olduğu gözüküyordu.
Lakin 8 Kasım gecesi sandıklardan “sürpriz” sonuç çıktı ve Trump, kritik eyaletleri elde ederek başkanlık koltuğuna oturdu.
Bilhassa genel duruşu Demokrat olan Michigan’da Trump’ın, Clinton’ı 10 bin 704 oyla geçmesi, bu usul eyaletlerin kıymetini bir kere daha gözler önüne serdi.
2016’daki tabloya atıf yapan analistler, seçim öncesindeki anketlerde “Biden önde olsa da ülkedeki seçim sistemi hasebiyle 3 Kasım’daki sonucun farklı olabileceği” ihtarında bulunuyor.
Anketlerin yetersiz, taraflı ya da eksik olduğunu savunan kimi uzmanlar, Trump yanlılarının, çoklukla “toplumsal baskı” nedeniyle anketlerde Trump’ı ya da Cumhuriyetçi Parti’yi desteklediğini söylemekten çekindiğini belirtiyor.
ABD’deki anketlerin değerli kısmı hala mesken telefonları üzerinden yapılırken bu anketlerin yeteri kadar sağlıklı ve yanlışsız sonuçlar vermediği savunuluyor.
İnternet üzerinden yapılan anketlerin de seçim sonuçlarını ne ölçüde yansıtacağına ait kuşkular, kamuoyundaki anket tartışmalarının bir öbür boyutunu oluşturuyor.
ERKEN KULLANILAN OYLARIN SAYISI 80 MİLYONU GEÇTİ
ABD’de anketler üzere yakından takip edilen bir öteki seçim başlığını da erken kullanılan oylar teşkil ediyor.
Ülkede birçok eyalette başlayan erken oy kullanma sürecinde şu ana kadar 80 milyondan fazla kişi oy kullandı.
ABD’de başkanlık seçimi için erken oylama bilgilerini derleyen internet sitesi “ABD Seçimler Projesi”ne nazaran, şu ana dek 52 milyonu posta yoluyla kullanılan oylar ve 28 milyonu da sandık başında olmak üzere yaklaşık 80 milyon kişi tercihlerini yaptı.
Birebir siteye nazaran, seçim sürecinin sonunda toplam kullanılan oy sayısının 150 milyonu bulabileceği belirtiliyor.
Cumhuriyet
