Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’le Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı uzun bir ortanın akabinde Karadeniz kıyısındaki Soçi kentinde buluşturacak doruğun gündeminde iki taraf için de “sıkıntılı” hususlar var. Bir buçuk yıldır yüz yüze temas kurmayan önderlerin çantasında sıkıntıların biriktiği tepe öncesi Erdoğan, biri Moskova’yı kızdıran, oburu sevindiren iki açıklama yaptı. Birincisi “Kırım’ın ilhak edildiği“ yolundaki sözleriydi, ikinci ise Amerikan CBS kanalıyla söyleşisinde yeni S-400 füzeleri alımına yeşil ışık yakmasıydı.
Rusya açısından gündemdeki en kıymetli bahis, Suriye’nin İdlib bölgesinde yıllardır sürüncemede kalan durum. İki ülke 2018’de İdlib’de muhaliflerle rejim güçleri ortasında tampon bölge oluşturulması, ölçülü muhaliflerle teröristlerin ayrılması ve ağır silahların çekilmesi konusunda muahedeye varmıştı. Rusya, o tarihten bu yana Türkiye’yi muahedenin uygulanmasında yavaş davranmakla suçluyor. Türkiye ise Suriye rejimi güçlerinin ulusal güvenliği için tehdit oluşturduğunu söylüyor. Putin, bu ay başlarında Suriye Devlet Lideri Esad’la görüşmesinden sonra ABD ve Türkiye’yi kastederek yabancı güçlerin çekilmesini istedi. Muhaliflerin elindeki “son kale” olan İdlib’de Moskova da, Ankara da söylenebilecek her şeyi söylediği için Soçi’de nasıl uzlaşmaya varılacağı muamma.
GÜÇ KONUSU DA GÜNDEMDE
2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilen Ukrayna’ya ilişkin Kırım, Türkiye ile Rusya ortasında sorun yaratan hususlardan biri. Ankara’nın “ilhak”a ait açıklamaları Moskova’da “nasırına basılmış” tesiri yaratıyor. Türkiye’nin Ukrayna’ya SİHA satışı da bu ülkenin doğusundaki ayrılıkçıları destekleyen Rusya’yı rahatsız ediyor. Ankara’nın bu iki mevzuyu Moskova’ya karşı koz olarak kullanma eğilimi nedeniyle mutabakat mümkünlüğü zayıf görünüyor.
Soçi’de Türkiye açısından öncelik taşıyan husus ise yaklaşan kış öncesi doğalgaz açığını hemen kapatmak. Türk Akımı Çizgisi geçen yılbaşında resmen açıldığı için, yıllardır Rus doğalgazını Türkiye’ye taşıyan güzergâhlardan biri olan Batı Sınırı devre dışı kaldı. Moskova’nın yeni sınır için uzun devirli kontrat imzalama ısrarı, piyasalarda LNG fiyatının düşük seyretmesi nedeniyle Ankara tarafından kabul görmedi. Lakin son devirde doğalgazın bin metreküpünün bin dolara ulaşması Türkiye’yi açmaza sürükledi. Üstelik, güç uzmanlarına nazaran, Soçi’de kalıcı ya da süreksiz bir tahlil bulunsa bile Türkiye’nin 2022’de 16-20 milyar metreküplük gaz açığıyla müsabakası riski var. Güç Bakanı Fatih Dönmez’e nazaran ise Mavi Akım ve Türk Akımı’nın tam kapasite çalışması durumunda arz güvenliği ile ilgili bir meşakkat yaşanmayacak.
Ayrıyeten, yeni Rus silahları alımı, Türkiye’nin büyük ehemmiyet verdiği Nahçıvan’ı Azerbaycan’a bağlayacak Zengezur Koridoru ve Libya sıkıntısının masaya gelmesi bekleniyor. Tepe “fırtınalı” bir havada yapılsa da şartların birlikte çalışmaya zorladığı Türkiye ile Rusya’nın çıkarları köprülerin atılmasını engelliyor ve şimdilik taraflar “düşe kalka” yola devam ediyor.
Cumhuriyet
