Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de Covid-19 hastalığı ile gayret ve aşılama çalışmaları sürerken, hastalığın test, teşhis ve tedavisi için yapılan harcamaların sıhhat bütçesine olan yükü de ortaya çıkmaya başladı. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Başşehir Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi’nin Gilead’ın dayanağıyla yürüttüğü “Covid-19 Tedavisinin Ekonomik Yükü’’ araştırmasının sonuçları açıklandı. Araştırmaya nazaran, Covid-19 hastalığının direkt tıbbi maliyeti, Türkiye’nin sıhhat faturasına 1 yılda 3.7 milyar liralık ek yük getirdi.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Fehmi Tabak ve Başşehir Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Simten Malhan’ın birlikte yürüttüğü araştırma Covid-19 hastalığının Türkiye için ekonomik yükünü tespit etmeyi amaçladı. Araştırmada, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 16 Mart- 31Temmuz 2020 tarihleri ortasında tedavi gören 1056 Covid-19 hastasının gerçek hasta datalarından yola çıkılarak, Sıhhat Bakanlığı’nın açıkladığı hasta dataları ve hasta başına düşen test, teşhis, tedavi harcamaları değerlendirildi.

TÜRKİYE 9. SIRADA

Türkiye’de Pandemi ile ilgili tüm sıhhat harcamaları devlet tarafından karşılanıyor. Araştırmaya nazaran, Covid-19 nedeniyle yatarak ve ayaktan tedavi alan hastaların toplam tedavi maliyetinin devlet sıhhat harcamalarında yüzde 2.0 ve SGK sıhhat harcamalarında yüzde 3.8’lik bir oranı oluşturduğu iddia ediliyor.

Türkiye’nin Covid-19 pandemisinde dünyada en yüksek sayıda hadisenin gözlendiği 9. ülke olduğu belirtilen araştırmada, “Elde edilen sonuçlarla pandeminin birinci yılında ülkemize olan direkt tıbbi maliyet yükünü kestirim etmeye çalıştık. Pandeminin gerçek toplam maliyeti elbet direkt tıbbi maliyetlerinin değerli ölçüde üzerindedir. Fakat, yalnızca sıhhat hizmet sunumuna getirdiği ek ekonomik yükün toplam sıhhat harcamasının yüzde 2.0’si kadar olduğu öngörülmektedir. Önlemlere karşın bir yıl içindeki dalgalı olay sayıları Türkiye’ye değerli bir ekonomik yük ve birebir vakitte sıhhat kuruluşlarına, sıhhat çalışanlarına maddi ve manevi yük oluşturmuştur” denildi.

SIHHAT SİSTEMİNE YÜKÜNÜ HAFİFLETMEK GEREKİYOR

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Fehmi Tabak, “Araştırmanın, Covid-19’un Türkiye’nin sıhhat sistemine getirdiği planlanmamış maliyeti göstermesi açısından çok kıymetli bir çalışma olduğuna inanıyorum” dedi. Bu araştırmanın sırf direkt tıbbi maliyetlere odaklandığını ve bu sonuçların buzdağının görünen yüzü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Fehmi Tabak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

‘‘Dolaylı maliyetlerin daha da artmasını önlemek için Covid-19’un sıhhat sistemine yükünü hafifletmemiz gerekiyor. Birinci adım elbette aşılama. Sistem üzerindeki yükü hafifletmek için hastanede yatış müddetlerinin kısaltılması ve hastaların en kısa müddette taburcu olmalarının sağlanması bir öteki değerli öncelik olmalı.

Pandemi sürecinde tabip denetimlerinin ertelemesi üzere nedenlerle hepatit üzere birçok bulaşıcı hastalığın taraması yapılamadı. Bir örnek vermek gerekirse, Sıhhat Bakanlığı bilgilerine nazaran 2020 yılında Türkiye’de HIV tanısı alan kişi sayısı 2019 yılına kıyasla %62 azaldı. Hasebiyle Covid-19’un önümüzdeki yıllarda toplum sıhhati ve sıhhat sistemine uzun vadeli yükünün görünenden çok daha yüksek olduğunu görebiliriz.’’

Başşehir Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Simten Malhan da, araştırmanın yolunu şöyle anlattı:

“Araştırmayı yürütürken, Covid-19 hastalığının Türkiye sıhhat sistemine olan ek maliyetini ortaya koymak için yalnızca test, teşhis, tedavi, ilaç üzere direkt tıbbi maliyetler dikkate alındı. Evvel hasta başı direkt tıbbi maliyetler bulundu, sonrasında Covid-19 tanısı alan tüm hastalara genellendi. Hasta başı direkt tıbbi maliyetleri hesaplamak için, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nin gerçek hasta bilgileri ve Türkiye’ye genellemek için Sıhhat Bakanlığı tarafından açıklanan günlük Covid-19 hasta dataları kullanıldı. Tüm dünyada olduğu üzere hastalık hakkındaki belirsizlik, şahıslarda gösterdiği farklı tesirler, organ tutulumları ve hastalığın şiddeti pek çok dolaylı maliyete de neden oluyor. Vefat, sakatlık ve işgücü kaybı epey kıymetli bir hastalık yükü olarak kabul ediliyor. Bu maliyetler de göz önüne alınırsa Covid-19’un sıhhat alanında Türkiye’ye ekonomik yükünün bu araştırmada hesaplanandan çok daha fazla olduğu görülecektir.”

HASTALIĞIN ŞİDDETİ YÜKSELDİKÇE TEDAVİ MALİYETİ ARTIYOR

– Araştırma için dataları bedellendirilen 1056 hastanın; yüzde 55’i erkek yüzde 45’i bayandı.

– Hastaların ortalama yaşı 56,6 olarak belirlendi.

– Yalnızca serviste sıhhat hizmeti tamamlayanların oranı yüzde 84,6, ağır bakımda yatanların oranı yüzde 15,4 oldu.

astaneye başvuranların hastalık şiddetleri asemptomatik yüzde 5,9, hafif yüzde 17, orta yüzde 41,2 ve şiddetli yüzde 36 oranlarında tespit edildi.

– Hastalığın şiddeti arttıkça maliyetlerin de arttığı tespit edildi. Şiddetli Covid-19 hastalarında ortalama maliyetler, belirti göstermeyen, hafif şiddetli ve orta derece şiddetli Covid-19 maliyetlerinden çok daha yüksek gerçekleşti.

– Orta şiddetteki hastaların, hastanede ortalama 8,6 gün kaldığı, bu müddetin 51 güne kadar uzadığı görüldü. Orta şiddetteki bir hastanın ortalama maliyeti 8.791,1 TL olarak hesaplandı.

– Hastalığı şiddetli geçiren hastaların ortalama yatış gün sayısı 10,8 gün oldu. Bu hastaların ağır bakım tedavi müddetinin 93 güne kadar uzadığı gözlendi. Bu hastaların ortalama hasta maliyeti 13.405,9 TL olarak hesaplandı.

– Oksijen tedavisi ile birlikte ağır bakım hizmeti de alan şiddetli hastaların ortalama yatış gün sayısı 17,3 gün oldu. Bu hastaların ortalama hasta maliyeti ise 30.257,3 TL olarak hesaplandı.

– Hastaların yüzde 43’ünde eşlik eden hastalıklar bulunmakla birlikte, bu hastalıklar ortasında birinci sırada yüzde 23,9 oranında hipertansiyon, sonrasında sırasıyla yüzde 13,6 diyabet, %9,1 astım, yüzde 8,1 iskemik kalp hastalığı ve yüzde 7,6 kanser olduğu tespit edildi.

– Hastaneye yatan tüm hastalar ortasında mevt oranı yüzde 9,5 olarak tespit edildi.

ARAŞTIRMA NASIL YAPILDI?

Araştırmayı yapan bilim insanları 16 Mart-31 Temmuz 2020 tarihleri ortasında, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde tedavi gören 1056 hastanın ortalama maliyetini hesapladı. Ortaya çıkan hasta başı maliyet sayısını pandeminin başlangıcından bu yana Sıhhat Bakanlığı tarafından açıklanan tahlil yapılırken açıklanmış toplam hasta sayısı ile çarparak 11 aylık maliyeti, buradan projekte ederek de 12 aylık Covid-19 hastalık maliyet yükü sayısına ulaştılar.

Araştırmaya nazaran, 11 aylık müddette toplam 2 milyon 477 bin 463 hasta yatarak ve ayaktan tedavi gördü. Bu hastaların ülkemize direkt tıbbi maliyeti toplam 3 milyar 433 bin TL oldu. 11 aylık datalardan yola çıkılarak Covid-19’un 12 aylık direkt tıbbi maliyet yükü ise kestirimi 3 milyar 745 bin TL olarak hesaplandı. Maliyet yükü araştırması yapılırken yalnızca test, teşhis, tedavi, ilaç üzere direkt tıbbı maliyetler dikkate alındı.

Cumhuriyet