CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, TÜİK’ın 2020 yılı mevt ve vefat nedenleri istatistiklerini yayımlamamasına reaksiyon gösterdi. İşsizlik ve enflasyon bilgileri ile ilgili çelişkileri gündeme getiren CHP’li Demirtaş, TBMM Başkanlığına sunduğu soru önergesi ile ilgili olarak, “Türkiye İstatistik Kurumu, devletin resmi kurumu. Vazifesini yaparken uyması gereken unsurlar kanunla belirlenmiş. İstatistikleri yenilik ve şeffaflık prensibine nazaran hazırlayıp yayımlaması gerekiyor, Fakat TÜİK bilhassa son periyotta ya dataları yayımlamıyor ya da yayımladığı dataları makyajlıyor. Yani TÜİK kuruluş kanununu ihlal ediyor” dedi.
VEFAT İSTATİSTİKLERİ EN SON 24 HAZİRAN 2020’DE YAYIMLANDI
Mevt sayıları ile mevt sebeplerine ait istatistiklerin en son 1 yıl evvel yayımlandığını hatırlatan Ünal Demirtaş, “24 Haziran 2020 tarihinde açıklanan bu bültende ‘Bu husus ile ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlanma tarihi Haziran 2021’dir’ ibaresi yer almaktadır. Lakin 2021 Haziran ayı içinde ‘Ölüm ve Mevt İstatistikleri, 2020” bülteni yayımlanmamıştır. 23.06.2021 tarihinde yapılan açıklamada; ‘Ulusal Bilgi Yayınlama Takvimine nazaran 24 Haziran 2021 tarihinde saat 10.00’da yayımlanması planlanan ‘Ölüm ve Mevt Nedeni istatistikleri, 2020 haber bülteni, idari kayıtlarda üretilmekte olan istatistiklere ait çalışmaların şimdi tamamlanamamış olması sebebi ile ileri bir tarihe ertelenmiştir” biçiminde açıklama yapılmıştır. Bu açıklamanın üzerinden yaklaşık bir ay geçmiş olmasına karşın TÜİK tarafından, 2020 yılı vefat sayıları ile nedenlerine ait bir bülten hala daha yayımlanmamıştır.” diye konuştu.
SIHHAT BAKANLIĞI TÜİK’E DATA AKIŞINI DURDURDU MU?
CHP’li Demirtaş, TÜİK’in 2020 yılı mevt sayıları ile mevt nedenlerine ait bilgileri yayımlamaması, Covid-19 nedeni ile Türkiye’de hayatını kaybeden kişi sayısının gizlenmek istediğine ait kuşkuları kuvvetlendirdiğine vurgu yaparak şunları belirtti:
“Basına yansıyan açıklamalara nazaran TÜİK, 2015 yılından bu yana, vefatları Sıhhat Bakanlığı ile elektronik ortamda izleyebilmektedir. Buna nazaran TÜİK, vefat olduğunda hastanelerdeki sistem üzerinden girilen bilgileri, Sıhhat Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri, SGK, belediyeler ve mezarlıklar ile birlikte otomatik olarak birebir anda görebilmektedir. Otomatik olarak işlenen bu bilgilerin derlenerek mevt istatistiklerinin oluşturulması, TÜİK’in uzmanlık alanıdır. Hasebiyle TÜİK tarafından yapılan ‘İdari kayıtlarda üretilmekte olan istatistiklere ait çalışmaların tamamlanamaması’ üzere bir münasebet, teknolojinin bu kadar geliştiği bir periyotta, gerçek bir sebep değil lakin mazeret olarak yorumlanabilir. Covid-19 sürecini, başından beri şeffaflıktan uzak bir formda yürüten Sıhhat Bakanlığı’nın kamuoyunu yanıltan yaklaşımı maalesef devletin resmi istatistik kurumu olan TÜİK’e de sirayet etmiştir. Bu durumda ya Sıhhat Bakanlığı TÜİK’e data akışını durdurdu ya da TÜİK’e bu bilgilerin açıklanmaması tarafında bir talimat geldi.”
2020 YILI VEFAT İSTATİSTİKLERİ BÜLTENİ NE VAKİT YAYIMLANACAK?
5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun, ihlal edildiğini söyleyen Ünal Demirtaş, “TÜİK dataları, yeni ve şeffaf bir halde yayımlamakla yükümlü. Fakat buna karşın TÜİK, Ulusal Data Yayınlama Takvimi’nde belirlenen müddetin üzerinden yaklaşık 1 ay geçmiş olmasına karşın hala daha 2020 yılı vefat ve mevt sebeplerine ait istatistikleri yayınlamış değil. TÜİK, kelam konusu bülteni vaktinde yayımlamayarak kuruluş kanununu açıkça ihlal etmektedir.” dedi.
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi:
1) TÜİK tarafından 23.06.2021 tarihinde yapılan açıklamada; 2020 yılı mevt ve mevt nedenleri istatistiklerinin yayımlanmama sebebi olarak tabir ettiği, “ idari kayıtlarda üretilmekte olan istatistiklere ait çalışmaların şimdi tamamlanamamış olması” ile kastedilen nedir? TÜİK’in bu çalışmayı tamamlayamamasının nedeni nedir?
2) TÜİK, mevt ve vefat nedeni istatistiklerinde, hastanelerde girilen vefat bilgilerini Sıhhat Bakanlığı ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile tıpkı anda görebilmekte midir? Şayet görebiliyorsa bu sistem üzerinden “Ölüm ve Vefat nedenlerine ait 2020 yılı bültenini oluşturacak teknik alt yapı TÜİK’te mevcut değil midir? Yoksa TÜİK’e 2020 yılı Vefat ve Mevt nedenlerine ait bültenin yayımlamaması için bir talimat mı verilmiştir?
3) Şayet TÜİK, hastanelerde girilen vefat bilgilerini Sıhhat Bakanlığı ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile tıpkı anda göremiyorsa, bu bilginin TÜİK ile paylaşımı ne vakit ve hangi münasebet ile durdurulmuştur?
4) Devletin resmi istatistik kurumu olan TÜİK,2020 yılı Vefat ve Vefat Nedenleri İstatistikleri Bülteni’ni vaktinde yayımlamayarak, kuruluş kanunu olan 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 4’üncü hususunu ihlal etmiş olmamakta mıdır? Bu Kanununa muhalif davranılmasının sorumlusu kimdir?
5) TÜİK’in 2021 yılı Haziran ayı içinde yayımlaması gereken “Ölüm ve Mevt İstatistikleri,2020” bülteninin yayımlanmasının gerçek nedeni nedir?
6) TÜİK, “2020 yılı Mevt ve Mevt İstatistikleri Bülteni” ne vakit yayımlanacaktır?
Cumhuriyet
