10 Eylül 1922 gecesi, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Karşıyaka’daki İplikçizade Köşkü’nde kalması planlanmış ve ona nazaran hazırlıklar yapılmıştır. Bu yapılan seçimde Yunan Hükümdarı Konstantin’in 12 Haziran 1921 tarihinde bu köşkte kalmış olmasından kaynaklanan duygusal bir eğilim de rol oynamıştır. Gazi, İzmir Hükümet Konağı’ndan ayrılmış ve Karşıyaka’ya yanlışsız yola çıkmıştır. Ruşen Eşref Beyefendi, İplikçizade Köşkü’ne gelirken yolda yaşananları ve köşkün önünde gördüklerini şöyle anlatmıştır:

“Karşıyaka’dan içeri giriyordun. O denli bir karşılanıyordun ki! O sokaklar insan dolusu insan, önün sıra, arkanın sıra giden atlıların ayakları altında can verecekler üzere kendilerinden geçiyorlardı. Onların haykırışlarından atlar ürküyorlar, şaha kalkıyorlardı. Sevinçten gülenler’ Lakin coşarak sevinçten bayılacak dereceye varıp hüngür hüngür ağlaşan bayanlar. Pencereden bayraklar ve çarşaflar üzere sarkıp yırtınırcasına bağrışa, sana haykıra haykıra dua eden bayanlar. Çırpınışları onların suratından daha rüzgârlanmış üzere dalga dalga harelenen bayraklar. O ne olduğunu şimdi gereği üzere kavramamışlarsa da ömürlerinin gün doğumunda bir zafer geçidinin bütün heyecanını hayatları boyunca anacak İzmir çocukları! Atların nalları altında ezilecek üzere otomobile, ellerinde küçücük küçücük Türk bayraklarıyla, güllerle, karanfillerle koşuşa koşuşa sokulan çocuklar.

…Hep bitmeyen, tükenmeyen alkışlar ve kutlayışlar ortasında meskenin önüne vardın. Atlar durdu. Otomobil durdu.

İki yanının sarmış bir coşkun halk ortasından geçtin. Meskenin merdiven taraçasına çıktın. Seni yerlere eğilerek; Seni el çırparak; Seni dualar ederek karşılayan bayan, erkek kalabalığın önünde durdun.

Seni içeri davet ediyorlardı. Sen duruyordun. Yerde yatan örtüyü sordun. O, ipekten kocaman bir düşman bayrağıydı ki üzerine basılarak geçilecek bir yol halısı üzere bu türlü serilmişti.

Kadın-erkek oradaki İzmirliler:

‘Buyurunuz, geçiniz. Bizim öcümüzü yerine getiriniz! Yabancı kral, bu konuttan içeri, bizim bayrağımıza basarak geçmişti. Siz, lütfedin. Bu karşılıklı o lekeyi silin! Burası sizin şehrinizdir. Bu mesken sizin evinizdir. Bu hak sizindir’ diye yalvarıyorlardı.

Sen, o yerde serili bayrağın önünde, bulunduğun noktada kaldın. Sana ağlaşarak yalvaran bayanlara, erkeklere tatlılıkla baktın:

‘O, geçmişse kusur etmiş. Bir milletin bağımsızlığının sembolü olan bayrak çiğnenmez. Ben onun kusurunu tekrar edemem’ dedin. Onu yerden kaldırttın ve bembeyaz mermerlere basarak içeri girdin.

İşte, sen İzmir’e birinci gün zaferinle bu türlü girdin.” 29 Kasım 2021

Ahmet Gürel

Atatürk Araştırmacısı

Cumhuriyet