Türkiye’nin yaşadığı ekonomik bunalıma eklenen global koronavirüsün, bilhassa ticaret üzerindeki tesirlerini sınırlamak için kamu bankaları eliyle başlatılan yeni kredi dağıtımı konut satışlarında büyük tesir yaptı. Nisan ve mayısta pandemi tesiriyle sert düşen konut satışları, haziran ayında düşük nema ve konut kampanyalarının tesiriyle rekor kırdı. Mevduat getirilerinin pahalılığın altında kalması da süreci etkiledi.
TÜİK’in dün açıkladığı “Konut Satış İstatistikleri, Haziran 2020” raporuna nazaran, memleket umumunda konut satışları haziran ayında 2019’un tıpkı ayına nazaran yüzde 209.7 artarak 190 bin 12 oldu. Başkaca bu rakam 2013 yılından bu yana en yüksek haziran rakamı oldu. Konut satışları nisanda yüzde 55.5 düşüşle 42 bin 783, mayısta yüzde 44.6 düşüşle 50 bin 936 adet olmuştu.
BIRINCI 6 AYDA 625 BİN
Haziran ayı satışlarının detaylarına bakıldığında, en dikkat alımlı durumun bankadan kredi alarak (ipotekli); borçlanarak satın alınan konutlarda olduğu görülüyor. İpotekli konut satışları bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 1287 artış göstererek 101 bin 504 adet oldu. Yekun konut satışları içinde ipotekli satışların hissesi da yüzde 53.4’e çıktı. Bu nispet geçen yılın tıpkı ayında yüzde 11.9’du.
Yılın birinci 6 ayda ise 624 bin 769 konut satışı gerçekleşti. Bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran artış yüzde 23.5. Tıpkı devrinde ipotekli konut satışı da yüzde 221.4 artarak 266 bin 374 adede yükseldi. Bu periyotta birinci kez satılan konutlar yüzde 4.1 azalarak 197 bin 722, 2. el konut satışları da yüzde 42.5 artarak 426 bin 997 adet oldu.
‘YABANCI’ AZALDI
Ayrıyeten haziran ayında, yabancılara yapılan konut satışları bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 38.1 azalarak 1664 adet oldu. Birinci 6 ayda da konut satışı yüzde 28.5 azalarak 14 bin 413 adette kaldı. Birinci 6 ayda en çok konut satışı 2 bin 628 ile İranlılar, 2 bin 359 adetle Iraklılara yapıldı.
‘KAMU’NUN NE KADAR SÜRDÜRECEĞİ KRİTİK
Iktisat idaresi, dal mensupları ve bilirkişiler haziran ayı donelerini şöyle yorumladı:
Kaynak ve Maliye Bakanı Berat Albayrak: Tek başına 250 alt kolu harekete geçiren konut kesiminde kamu bankalarımızın düşük maliyetli destekleri tesirini gösterdi.
Konutder Yöneticisi Altan Elmas: Satışlardaki hareketliliğin birkaç ay daha devam etmesini öngörüyoruz. Lakin kamu bankalarının 0.64 nema nispetini, bir yıl ödemesiz ve 15 yıl vadeli sunduğu bu mekanizmayı daha ne kadar ay devam ettireceği de kritik bir bahis. Zira bugün piyasayı hareketlendiren bu kampanya.
TSKB Gayrimenkul Değerleme Umum Yöneticisi Makbule Yönel Maya: Aylardır bekleyen bir talep vardı. Konut kredisi nema nispetlerinin inmesiyle bir arada bu alıma geçti. Getiri nispetleri ne kadar cazipse alım tarafı hareket geçiyor. Fakat burada birkaç farklı etken de var. Mevduat getiri nispetleri düştüğü için beşerler yatırım sahasında da konut alım fırsatını çok net kıymetlendirdi. Başkaca fiyatlar da 2017 Eylül’den itibaren geri geliyordu.
Özyurtlar Holding Yöneticisi Tamer Özyurt: Satışlardaki hareketlilikle konut geliştiriciler tekrar moral buldu. Artışa geçen satışlar, önümüzdeki aylar için tetikleyici bir tesir yaratacak.
Cumhuriyet
