AFPPatrice Lumumba

Bağımsız Kongo’nun birinci Başbakanı Patrice Lumumba’nın kızı Juliana, Belçika Hükümdarı Filip’e bir mektup yazarak, CIA ve Belçika’nın teşebbüsüyle öldürülen ve cesedi yok edilen babasının tek kalıntısı olan dişlerini geri istedi.

Batı Afrika ülkesi Kongo’nun Belçika’dan bağımsızlık çabasındaki liderlerden biri olan Patrice Emery Lumumba, 30 Haziran 1960 tarihinde bağımsızlığını elde eden ülkenin birinci başbakanı oldu.

Fakat bu misyonda çok uzun müddet kalamadı. Lumumba, Kongo’nun kaynaklar bakımından en güçlü bölgesi olan Katanga’nın, Belçika’nın dayanağıyla bağımsızlığını duyuru etmesi üzerine memleketler arası alanda dayanak arayışına girdi.

Evvel ABD ve Birleşmiş Milletler’den (BM) yardım istedi. Olumsuz cevap alınca da, bu kere Sovyetler Birliği’ne yöneldi. Moskova ile bağlantıya geçmesi, Lumumba’nın sonunu hazırladı.

ABD Merkezi Haber Alma Teşkilatı (CIA) ve Belçika tarafından desteklenen General Joseph Mobutu’nun gerçekleştirdiği askeri darbe sonucu iktidardan uzaklaştırıldı.

Lakin aradığı takviyesi bulamayan Patrice Lumumba, bu defa Sovyetler Birliği ile temasa geçince, 14 Eylül 1960’da General Joseph Mobutu’nun gerçekleştirdiği askeri darbe sonucu iktidardan uzaklaştırıldı.

Mobutu güçlerince 1 Aralık 1960’da tutuklanan Lumumba, uzun süren azapların akabinde 17 Ocak 1961’de 2 arkadaşıyla birlikte kurşuna dizildi.

LUMUMBA’NIN DİŞLERİ VE ÖLDÜREN KURŞUN SAKLANDI

Eski Başkan’ın infazı sırasında hazır bulunan Belçikalı eski asker Gerard Soete, 2000 yılında Belçika Televizyonu’nda katıldığı bir programda, Lumumba’nın cesedinin sülfürik asitte eritildiğini anlattı.

Belçikalı asker, “Mezarsız kahraman” diye isimlendirilen Lumumba’yı öldüren kurşun ile ondan geriye kalan iki dişi sakladığını belirterek, bunları kameraların karşısında gösterdi. Soete, tıpkı yıl Alman ARD Televizyonu tarafından hazırlanan belgeselde de, Lumumba’dan geri kalan dişleri gösterdi.

AFPBrüksel’de 30 Haziranda Kongo’nun bağımsızlığının 60’ıncı yıldönümü kutlamalarına katılanların üzerinde Lumumba t-shirt’leri vardı.

Eski Kongo önderine ilişkin dişler, Belçikalı eski askerin vefatından sonra kızı Godelieve Soete’ye kaldı. Kızı da, dişlerin manzarasını, medya ile paylaştı.

Lumumba’nın ailesinin talebi üzerine 2012 yılında Belçika’da cinayet soruşturması başlatıldı. Federal savcı Frederic De Leeuw, 3 hafta evvel bir haber kanalına, 2016 yılında Godelieve Soete’nin konutunda yapılan aramada Patrice Lumumba’dan geriye kalan dişler bulunduğunu açıkladı.

Eski başbakanın kızı Juliana, Belçika Hükümdarı Filip’ten, bu dişleri geri istedi. Kamu yayıncısı VRT’nin ulaştığı mektupta Juliana Lumumba, Belçika Hükümdarı’na, “Biz Lumumba’nın çocukları olarak, Patrice Lumumba’nın kalıntılarının cetlerinin ülkesine geri dönmesini istiyoruz, böylelikle sonunda yas tutabiliriz” diye seslendi.

Lumumba ailesi, iade sonrası, son kalıntıları ile mezarı ve cesedi bulunamayan eski Kongo başkanına bir veda merasimi düzenlemek istiyor.

Belçika Parlamentosu Soruşturma Kurulu, 2000’lerin başında yaptığı araştırmada, Belçika hükümetinin Lumumba cinayetinde “inkar edilemez bir sorumluluğu” bulunduğu sonucuna varmıştı.

Fakat, Belçika idaresi, cinayetle ilgili resmi olarak sorumluluk üstlenilmedi. Belçika, Lumumba’nın ailesinden “ahlaki özür” diledi.

ABD hükümeti de, 2002 yılında, “Lumumba’nın, CIA tarafından sağlanan maddi, siyasi takviye ve eğitim sonucu öldürüldüğüne” ait dokümanları açıkladı.

Cumhuriyet