ATLAS”Epizoanthus martinsae” çeşidi 400 metre derinliklerdeki siyah mercanların üzerinde yaşıyor.
Beş yıldır Atlas (Atlantik) Okyanusu’nda sürdürülen, şimdiye kadarki en ayrıntılı araştırmada 12 yeni çeşit keşfedildi.
Yosun hayvanları, yumuşakçalar ve mercanlar, şimdiye kadar tabanda yapılan çalışmaların yetersiz olması nedeniyle keşfedilmemişti.
Bilim insanları yeni keşfedilen cinslerin şimdiden iklim değişikliği tehdidi altında olabileceği ihtarını yapıyor.
Okyanus tarafından soğurulan karbondioksit sulardaki asit seviyesini yükseltiyor ve bilhassa de mercanların çürümesine neden oluyor.
Bilim insanları bu özel cinsleri ve ömür alanlarını muhafaza altına almak için “çok geç olmadığını” vurguluyor.
Atlantik’teki yeni keşiflerden değerli bulgular:
- Yeni tipler: “En az” 12 yeni derin su tipi keşfedildi. Grup tıpkı vakitte daha evvel bilinen alanlarda yaşayan tiplere ilişkin 35 yeni iz yakaladı.
- İklim değişikliği: Okyanusların ısınması, asitleşme ve besin kaynaklarının azalması, taban deniz tiplerinin hayat alanlarını 2100 yılına kadar önemli formda yok edebilir.
- Hidrotermal bacalar: Bilim insanları Azorlar yakınlarında deniz tabanı akıntıları keşfetti. Hidrotermal bacalar, okyanus derinlerinde farklı cinslere konut sahipliği yapabilen, biyolojik üretkenlik bakımından kıymetli alanlar.
DERİNLİKLERİ TANIMAK
Liverpool Üniversitesi’nden projeye katılan Prof. George Wolff, “Ay ve Mars yüzeylerine ilişkin haritalar, okyanus derinlerine ilişkin haritalarımızdan hala daha iyiler. Derin denizlerde nereye gitseniz yeni bir şey buluyorsunuz. Yalnızca yeni tipler değil, yeni ekosistemler de bulmanız mümkün” yorumunu yapıyor.
Atlas isimli projeye liderlik eden Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Murray Roberts, BBC’ye yaptığı açıklamada beş yıl süren araştırmaların okyanustaki birtakım özel alanları da ortaya çıkardığını belirtti.
Prof. Roberts şunları söylüyor:
“Süngerler ve okyanus mercanlarından oluşan derin su kentleri bulduk. Bu alanlar, okyanustaki ömrü destekliyor. Balıklar bu bölgelere yumurta bırakıyorlar.
“Eğer bu kentler insan eliyle yok edilirse, bu balıklar yumurtlayacak bir yer bulamaz ve bu ekosistemler gelecek jenerasyonlar için fonksiyonunu yitirir.
“Bu, yağmur ormanlarının biyoçeşitlilik için kıymetini kavramak kadar değerli. Derin denizler için de birebiri geçerli. Tüm bu korunması gereken alanlar ortasında bir irtibat var.”
YAVAŞLAYAN OKYANUS AKINTILARI
Projeye Atlas Okyanusu etrafında bulunan 13 ülkeden araştırmacılar katıldı. Bilim insanları, global ısınma sonucu okyanus ortamının nasıl değiştiğini, insanların derin denizlerden faydalanma eforunun nelere yol açtığını araştırdı.
Okyanus akıntılarına ait araştırmalar, Kuzey Atlantik’te akıntıların iklim değişikliği yüzünden önemli biçimde azaldığını ortaya koydu.
Prof. Roberts, “Bunun çok boyutlu sonuçları var. Fakat temel olarak ekosistemler ortasındaki ilişkiler zayıflamış oluyor. Akıntılar, sonsuz okyanusta farklı ömür alanlarını birbirine bağlayan otoyollar gibidir” diyor.
Tromso Üniversitesi’nden doğal kaynaklar iktisadı alanında çalışan Prof. Claire Armstrong, “Bu araştırma sayesinde, neyi riske attığımızı görme talihimiz oldu” diyor ve ekliyor:
“Okyanus derinlikleri görüş alanımızın dışında kalıyor. Etrafa neler yaptığımızı, bunun sonuçlarının ne olabileceğini görmüyoruz.”
Cumhuriyet
