Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yapılan bir çalışma, eserlerde yer alan fitilat isimli kimyasal unsurun tesirlerini ortaya çıkardı.

Fitalatlar; oyuncaklar, besin ambalaj gereçleri, kırtasiye materyalleri ve çeşitli endüstriyel eserlerde kullanılıyor. Çünkü bu kimyasallar, plastik temelli eserlerin sertliğini azaltmayı, esnekliğini artırmayı yahut bunları şeffaflaştırmayı sağlıyor.

Fitalatlar ayrıyeten şampuan, losyon, sabun ve makyaj materyalleri üzere eserlerin daha uzun mühlet dayanmasını için de kullanılıyor.

Independent Türkçe’nin aktardığı habere nazaran, ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri insanların kirli havalarda ve plastikle temas eden yiyeceklerle içecekleri tükettiğinde fitalatlara maruz kaldığını bildiriyor.

Çocuklar emeklerken pek çok objeye dokunuyor ve bunun akabinde ellerini ağızlarına sokuyor. Bu davranış yüzünden tozdaki fitalat parçacıkları yetişkinlerden çok çocuklar için daha büyük bir risk teşkil ediyor.

ÜRETİM DÜZENEĞİNE MÜDAHALE EDİYOR

ABD Ulusal Çevresel Sıhhat Bilimleri Enstitüsü’ne nazaran fitalatlar, insan bedenindeki endokrin sistemi denen hormon üretim sistemine müdahale ediyor. Bu müdahale gelişim, üreme, beyin ve bağışıklıktaki sorunlarla temaslı.

Daha evvel yapılan çalışmalar da kelam konusu kimyasalları üreme sağlığındaki bozukluklarla ilişkilendirmişti. Ayrıyeten fitalatların astım, kalp ve damar hastalıkları, kanser ve çocuklarda obeziteyle bağlantılı olduğu görülmüştü.

Environmental Pollution isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan yeni araştırmadaysa bilim insanları, 55-64 yaş aralığındaki 5 binden fazla yetişkinin idrarındaki fitalat düzeyini ölçtü. Bilgiler, ortalama 10 yıllık erken vefat riskiyle kıyaslandı.

ERKEN VEFATLA KARŞILAŞILABİLİYOR

Bulgular, kelam konusu yaş aralığında yılda 91 bin ila 107 bin kişinin fitalatlar sebebiyle rastgele bir nedenden, bilhassa kalp ve damar hastalıklarından, ötürü erken vefatla karşılaşabileceğini gösterdi.

Bilim insanları bu ölümlerin, iktisattaki kayıp sebebiyle ABD’ye her yıl 40 milyar ila 47 milyar dolara (yaklaşık 361 milyar ila 425 milyar TL) mal olabileceğini varsayım ediyor.

Araştırmanın başyazarı Dr. Leonardo Trasande’ye nazaran bulgular, plastik kullanımını azaltmanın ve hatta durdurmanın gerekliliğini gösteriyor.

Öte yandan New York Üniversitesi’nde profesör olan Trasande, çalışmanın kesin olmadığının altını çizdi. Fitalatların insan bedenini nasıl etkilediğini tam olarak öğrenmek için daha ayrıntılı çalışmaların yapılması gerektiğini söyleyen Trasande, insanların toksik kimyasallara maruz kalacağı çalışmalar yapılamayacağını tabir etti.

ABD’de kimya, plastik ve klor sanayisinin temsilcisi olan Amerikan Kimya Kurulu’ndan Eileen Conneely ise Trasande ve takımının çalışmasının yanlış olduğunu tabir etti. Çalışmanın bütün fitalatları tek bir potada topladığını kaydeden Conneely, kimi cins fitalatların başkalarından daha az toksik olduğunu belirtti.

Cumhuriyet