Ülkedeki sodyum sülfatın yüzde 90’ının çıkarıldığı Acıgöl’ün uydu fotoğraflarında, etrafında tarlaya benzeri onlarca kurutma havuzu dikkati çekerken, gölün önemli kısmının de büsbütün kuruduğu görülüyor.

SU DÜZEYİ 1 METRENİN ALTINDA

1970’li yıllarda 160 kilometrekare olan yüzey alanının, 2021 yılında 40 kilometrekarenin altına indiğini belirten Erol Kesici, gölde ortalama su düzeyinin de 1 metrenin altına kadar düştüğünü söyledi.

Acıgöl’deki kurumanın en büyük nedeninin sodyum-sülfat çıkarılması maksadıyla oluşturulan kurutma havuzları olduğuna dikkati çeken Kesici, “1970’ten itibaren çıkarılmaya başlandı. Göldeki su düzeyinin öbür dış etkenlerle birlikte giderek azalması sonucu 1990’da yapılan toplantılarda ihtarlarda bulunmuştuk. Göldeki su ölçüsüne bağlı olarak, yazın buharlaştırma, kışın kristalleştirmenin ölçülü yapılması gerektiğini söyledik. Su düzeyi önemli ölçüde azalmasına karşın üretim de tıpkı halde devam ettirildi” dedi.

Kesici, “Acıgöl, Burdur, Salda, Eğirdir, Beyşehir göllerinin akiferleri (ekonomik olarak kıymetli ölçüde suyu depolayabilen ve gereğince süratli taşıyabilen geçirimli jeolojik birimler), kayaç yapısı özelliklerinden ötürü bileşik kaplar yordamında olduğu üzere birbirine ilişkilidir. Yani yeraltından birbirlerine kanallar vardır. Acıgöl’ün kuruması Göller Yöresi’ndeki öbür göllerin de giderek gibisi su kayıplarına uğramasına neden gösterilebilir” diye konuştu.

Göldeki biyolojik çeşitliliğin giderek azaldığını, kuş çeşitlerinin artık alanı tercih etmediğini kaydeden Kesici, etrafındaki ziraî üretimde çok önemli problemler yaşandığını, gölün kuruyan alanlarında oluşan sodyum sülfat vb. mineralleri içeren toz bulutu ve fırtınaların üretime ve canlıların sıhhatini tehdit eder duruma geldiğini lisana getirdi.

Kesici, “Ülkemizde tek, dünyada ikinci sıradaki büyük doğal ve pak sodyum içeriğine sahip olan Acıgöl’den uzun yıllardır neredeyse 300 bin tonu aşan ölçüde sodyum sülfat çıkarılmaktadır” dedi.

“GÖL KURURSA HAYAT DURUR”

Göl kuruduğu takdirde üretimin, hayatın, iktisadın de duracağına işaret eden Erol Kesici, suyun çok aşırı kullanımı sonucu yıllardır gölün yıllık hidrolojik su bütçesinin daima azaldığını ve korunamadığını kaydetti.

Kesici, gölün süratle kurumasının nedenlerinden birinin de göldeki sodyum sülfat üretimi tavalarda yazın basamaklı ön buharlaştırma ve kışın kristallendirme formunda üretim olduğunu söyledi.

Kesici, gölü besleyen yüzey akış sularının ve derelerin önüne yapılan baraj ve göletlerle havzada başta tarım olmak üzere çok sayıda yasal ve yasal olmayan kuyu sondajlarını da bunda etken gösterdi.

Dr. Erol Kesici, göl kıyısında kuruyan alanların neminin giderek azalmasının göl tabanında 2,5 milyon yıl evvel jeolojik dördüncü vakte ilişkin kum, mil ve tuza ilişkin kayaç ögelerin rüzgarların tesiriyle toz bulutlarının oluşumuna neden olduğuna da dikkat çekti.

KURUTMA HAVUZLARI GÖLDEN DAHA BÜYÜK

Öte yandan bölgede yapılan incelemelerde, Acıgöl’ün uzunlamasına ölçümünün 7 kilometre, en geniş noktasının da 3 kilometre olduğu belirlenirken, yüzey alanı da 21 milyon metrekare ölçüldü.

Olağanda tarla üzere görünen kurutma havuzlarının, sadece gölün kuzey kısmındakilerin uzunluğu 17 kilometre, eni de 3 kilometre. Güneybatısındakilerin ise uzunluğunun 8 kilometre, eninin 2 kilometre olduğu belirtildi. Buna nazaran kurutma havuzlarının gölden daha büyük alanı kapsadığı ortaya çıktı.

Cumhuriyet